نمره محسن هاشمی به شهرداری زاکانی

سوگل دانائی- ساخت سالانه 180 هزار واحد مسکونی، هوشمندسازی خدمات شهر، واردات اتوبوس و تاکسی برقی، پاک کردن چهره شهر از آسیب‌های اجتماعی تنها بخشی از وعده‌های علیرضا زاکانی، در مقام شهردار تهران بوده است. حالا که عمر مدیریت او در بلدیه در حال اتمام است، او تا چه اندازه توانسته به وعده‌هایش عمل کند؟ محسن هاشمی رفسنجانی، رییس سابق پارلمان شهری تهران در گفت‌وگو با «روزن آنلاین« بخشی از عملکرد زاکانی در نسبت با وعده‌هایش را زیر ذره‌بین گرفته است.

هاشمی از 150 نقطه کور ترافیکی در تهران می‌گوید و به شهرداری زاکانی در این حوزه نمره 10 می‌دهد. او معتقد است شهرداری و دولت در عمل به وعده‌های مربوط به تامین ناوگان حمل و نقل عمومی نیز مردود شده‌اند و نمره بالای 10 دریافت نمی‌کنند.

 مشروح این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید:

*افکارسنجی‌ها و نظرسنجی‌های مختلفی که شهروندان تهرانی در آن مشارکت می‌کنند، همواره آلودگی هوا را جزو مهم‌ترین مشکلات شهر تهران قلمداد می‌کند، خاطرم هست که یک نظرسنجی که بهمن پارسال هم انجام شد و یک موسسه اقتصادی آن را ترتیب داده بود، آلودگی هوا را اولویت اول مردم تهران دانست. باتوجه به همین مساله تصور می‌کنید تا چه اندازه در دوره فعلی مدیریت شهری به این دغدغه پاسخ داده شده است؟

اصولاً حمل‌ونقل، ترافیک و آلودگی هوا دو عنصر بسیار مهم در شهر تهران محسوب می‌شوند. هنگامی که از مردم پرسیده می‌شود که اولویت‌های اصلی شهر تهران چیست، اولین اولویت آن‌ها همین مسئله آلودگی هوا و ترافیک است. طبق نظرسنجی‌ها، ۹۳ درصد شهروندان اعتقاد دارند که شهرداری باید به این موارد رسیدگی کند.

با نگاهی به وضعیت کنونی آلودگی هوا مشاهده می‌شود که شرایط مطلوب نیست. در قانون هوای پاک، بیش از ۲۵ نهاد نقش دارند و هر یک باید سهم خود را ایفا کنند. باید سهم هر نهاد و دستگاه مرتبط به‌طور دقیق برآورد شود تا بتوان نمره شهرداری را تعیین کرد. اما در حال حاضر نمی‌توان نمره دقیقی به عملکرد شهرداری اختصاص داد. با این وجود، مشخص است که وضعیت آلودگی هوا امسال بسیار بد بوده است؛ به‌طوری‌که اعلام شده تهرانی‌ها از ابتدای سال تاکنون کمتر از ۲۰ روز هوای پاک را تجربه کرده‌اند.

به نظر می‌رسد که دولت و شهرداری هر دو درگیر این مسئله بوده‌اند، اما موفق عمل نکرده‌اند. در خصوص آلودگی هوای تهران که اولویت نخست شهروندان تهرانی محسوب می‌شود، نمی‌توان نمره‌ای بالاتر از ۱۰ اختصاص داد. بنابراین تمام مسئولان شهری، دولتی و استانی که در این زمینه مسئولیت داشته‌اند، مردود محسوب می‌شوند. علت آن است که قوانین موجود، از جمله قانون هوای پاک، قانون مدیریت مصرف سوخت و قانون حمل‌ونقل عمومی شهری، به‌درستی اجرا نشده‌اند. لذا نمی‌توان نمره قابل قبولی به عملکرد شهرداری یا سایر ارگان‌های دولتی داد، چرا که همه در این زمینه مقصر هستند.

*در صحبت‌هایتان به موضوع ترافیک هم اشاره کردید؛ شهرداری در این زمینه چه باید می‌کرده و عملکردش تا چه اندازه مطلوب بوده؟

در خصوص ترافیک نیز باید اذعان داشت که وضعیت بسیار نامطلوب است و نه‌تنها بهبودی حاصل نشده، بلکه وخیم‌تر نیز شده است. بر اساس آمار، در حال حاضر حدود ۱۵۰ نقطه کور ترافیکی در سطح شهر تهران وجود دارد که نیمی از آن‌ها با هزینه‌ای اندک قابل رفع هستند. با این حال، حتی در مواردی که منابع کمی نیاز بوده نیز عملکرد موفقیت‌آمیزی مشاهده نشده است. در نتیجه، ترافیک تهران همچنان در حال افزایش است و سرعت متوسط خودروها در شهر روزبه‌روز کاهش می‌یابد. بنابراین، نمی‌توان نمره‌ای بالاتر از ۱۰ به عملکرد شهرداری در این حوزه اختصاص داد.

*مساله حمل و نقل عمومی هم در همین راستاست، به هرحال شهرداری در دوره فعلی تبلیغات بسیاری در این زمینه انجام داد و وعده‌های زیادی مطرح شد.

در خصوص حمل‌ونقل عمومی، همواره مطرح بوده که تهران روزانه حدود ۲۰ میلیون سفر شهری را تجربه می‌کند. بر اساس استانداردها، باید حداقل ۱۵ میلیون سفر از این تعداد از طریق حمل‌ونقل عمومی انجام شود؛ شامل ۱۰ میلیون سفر با مترو و ۵ میلیون سفر با اتوبوس. برای تحقق این هدف، شهر تهران به ۲۵۶ ایستگاه مترو و شبکه‌ای به طول ۴۳۰ کیلومتر در تهران و شهرهای اقماری نیاز دارد؛ اما در حال حاضر تهران تنها ۱۵۰ ایستگاه مترو فعال در تهران وجود دارد و راندمان استفاده از مترو نیز کاهش یافته است.

*چه قدر پایین آمده؟

ببینید، به خاطر دارم زمانی که مدیریت مترو بر عهده بنده بود، در روزهای اوج، ۲.۷ میلیون سفر با مترو ثبت شد. در آن زمان تهران تنها پنج خط مترو داشت. اکنون با وجود هفت خط مترو، تعداد سفرهای روزانه به حدود دو میلیون کاهش یافته است.

*علت آن چیست؟ به دلیل کیفیت است؟

خیر، علتش کمبود جدی در این حوزه است و مترو به تنهایی نمی‌تواند به این عدد برسد و اتوبوس باید در کنار مترو به عنوان مکمل عمل کند. علت اصلی این کاهش، کمبود امکانات نظیر واگن و تأخیر در اعزام قطارها است. تعداد اتوبوس‌های فعال در شهر به شدت کاهش یافته است. تهران به حدود ۹۰۰۰ اتوبوس غیرآلاینده نیاز دارد. این اتوبوس‌ها باید گازسوز یا برقی باشند. با این حال، گفته می‌شود که تعداد اتوبوس‌های فعال، کمتر از ۳۰۰۰ دستگاه است. تا چند سال قبل تعداد اتوبوس‌های فعال به حدود ۶۰۰۰ دستگاه نیز می‌رسید.

نه دولت و نه شهرداری تاکنون موفق به تأمین اتوبوس غیرآلاینده در شهر نشده‌اند. قول‌هایی نیز در این خصوص داده شده بود، اما در طول این سه سال و نیم گذشته عملی نشده است. البته در دوره ما (دوره پنجم مدیریت شهری) هم این قبیل مشکلات وجود داشت؛ از جمله کمبود بودجه و ضعف شرکت‌های اتوبوس‌سازی. دولت نیز نتوانسته اعتبارات لازم را تخصیص دهد و این ناترازی بودجه به حمل‌ونقل عمومی تهران و سایر کلان‌شهرها ضربه زده است. اگر عملکرد این حوزه را بررسی کنیم، مشاهده می‌شود که نه‌تنها پیشرفتی حاصل نشده، بلکه کاهش نیز رخ داده است. تعداد سفرها با مترو و اتوبوس کاهش یافته و استفاده از وسایل حمل‌ونقل خصوصی افزایش پیدا کرده است. بنابراین، در این زمینه هم نمی‌توانید نمره بالای 10 بدهید!

*یک سوال غیر حمل و نقلی؛ یکی از مهم‌ترین اقداماتی که شهرداری تهران درباره آن وعده داده، بحث رفع آسیب اجتماعی و پاک کردن چهره شهر از آسیب‌دیدگان اجتماعی است؛ نظر شما درباره عملکرد شهرداری در این حوزه چیست؟

بر اساس نظرسنجی‌ها، ۸۰ درصد از مردم آسیب‌های اجتماعی را از معضلات اصلی شهر تهران می‌دانند. مسائلی مانند حضور معتادان متجاهر و کودکان کار از جمله مواردی است که شهروندان تهرانی نسبت به آن حساس هستند. شنیده شده که اقداماتی در این زمینه انجام شده و گفته شده که تعداد معتادان متجاهر و کودکان کار در سطح شهر کاهش یافته است، با این حال من آمار و اطلاعات دقیقی در این زمینه ندارم. اما با توجه به تورم بالای ۴۰ درصد و مشکلات معیشتی مردم، بعید به نظر می‌رسد که آسیب‌های اجتماعی به‌طور واقعی کاهش یافته باشد. ممکن است این آسیب‌ها از دید عموم پنهان شده باشند، اما کاهش نیافته‌اند. مشکلات اقتصادی ناشی از تحریم‌ها، تورم و کاهش قدرت خرید، به‌ویژه برای بازنشستگان، از عواملی است که به تشدید این آسیب‌ها منجر شده است. بازهم می‌گویم این مسائل تنها به شهرداری مربوط نمی‌شود و دستگاه‌های مختلفی در این زمینه مسئول هستند. لذا لازم است که سهم هر نهاد به‌طور دقیق مشخص شود و هر یک به سهم خودش عمل کند.