مدیر پایگاه جهانی چغازنبیل: اعتبار ۳۰۰ میلیونی برای ۶۰۰ هکتار شهرِ تاریخیِ گِلی!

مدیر پایگاه جهانی چغازنبیل از نصب ۶۰ دوربین برای مانیتورینگ و پایش حفاظت‌گرانه در چغازنبیل خبر داد. او اعلام کرد: با اینکه چغازنبیل جزو نخستین سایت‌های جهانی ایران محسوب می‌شود اما شناخت و مطالعات محققان و باستان‌شناسان از این نیایشگاه باستانی که حدود ۱۲۵۰ سال پیش از میلاد در دوره تمدن ایلام ساخته شده تنها ۱۰ درصد بوده است.

به گزارش روزن آنلاین، زیگورات دوراونتاش که بیشتر با نام چغازنبیل شناخته می‌شود، نیایشگاهی باستانی است که حدود ۱۲۵۰ سال پیش از میلاد در دوره تمدن ایلام ساخته شد. این زیگورات بنای مرکزی محوطه باستانی به‌جای مانده از مجموعه ایلامی دوراونتاش (شهر اونتاش) است که نزدیک شوش در استان خوزستان قرار گرفته است. با این حال این اثر با معماری منحصربه‌فرد درحالی همزمان با میدان نقش‌جهان و تخت‌جمشید در فهرست یونسکو قرار گرفت که گفته می‌شود اعتبارات و بودجه‌های حمایتی از این مجموعه در پایین‌ترین سطح ممکن قرار دارد.

«عاطفه رشنویی» مدیر پایگاه چغازنبیل و موزه هفت‌تپه در رابطه با اقدامات پایگاه چغازنبیل گفت: با توجه به اینکه در آستانه چهل و پنجمین ثبت جهانی شهر دوراونتاش و زیگورات چغازنبیل هستیم، شهری که بر پایه نبوغ و استعداد بشر و با استفاده از تمام مواهب طبیعی، ریاضی، هندسی، زوایای تابش، طلوع و غروب آفتاب و همچنین جهات چهارگانه در هزاره‌های پیش از میلاد هستیم.

او گفت: این شهر متعلق به ۱۲۵۰ پیش از میلاد است که در آن سیستم تصفیه و هدایت آب، سلسله مراتب شهری، محرمیت در معماری و استفاده از نظام و رعایت تناسبات به چشم می‌خورد. با توجه به اهمیت این شهر ما از ۱۰۰ درصد شهر دوراونتاش که محصور در حصاری مدور است تنها توانسته‌ایم در حدود ۱۰درصد آن را بشناسیم و مطالعه کنیم. درواقع می‌توان گفت تنها ۱۰ درصد از این مجموعه عظیم از زیرخاک بیرون آمده و ۹۰ درصد این شهر همچنان زیر خاک مدفون است.

آنطور که مدیر پایگاه میراث‌جهانی چغازنبیل به ایلنا گفت: امیدوارم روزی فرا برسد که گروه‌های باستان‌شناسی و فرارشته‌ای از قبیل متخصصان معماری، مرمت و زمین‌شناسی دوباره در چغازنبیل کنار هم قرار بگیرند و برای بازشناسی این شهر یک همت عظیم شروع شود.

او همچنین در رابطه با اقدامات حفاظتی از چغازنبیل تاکید کرد: حفاظت از سازه‌های گلین یک کار مستمر است و براساس مبانی نظری، نگهداری و صیانت از مجموعه در صدر فعالیت‌های پایگاه چغازنبیل حاکم است با این وجود ما نمی‌توانیم این مجموعه را به زعم مردم و عوام بازسازی کامل کنیم و آن‌ها با معابر و حصارهای یک زیگورات سالم مواجه شوند.

رشنویی با اشاره بر اینکه هدف پایگاه چغازنبیل این است که سالانه از این آثار حفاظت و نگهداری کند و به سمت حفاظت پیشگیرانه برود چراکه برای حفاظت از سازه‌های گلین پروتکل و شیوه‌نامه پایگاه اینگونه است که حتما پایش و مانیتورینگ مستمر صورت بگیرد و عوامل آسیب‌رسان را شناسایی شود، مهمترین عوامل آسیب‌رسان در این مجموعه را نزول عوامل جوی دانست.

به گفته او، نزول عوامل جوی، ماندن و حرکت در سایت یکی از موضوعاتی است که ما نمی‌توانیم کنترلی بر آن داشته باشیم. باران رحمت است اما می‌توانیم قبل از آنکه رحمت خدا بر سر این آثار سرازیر شود اقدامات و حفاظت پیشگیرانه انجام دهیم.

او تاکید کرد: در همین راستا، کارگاه‌های خشت‌زنی را اوایل فروردین و اواخر اردیبهشت و همینطور اواخر شهریور درست بر اساس اقلیم منطقه راه‌اندازی‌می‌کنیم و پس از آنکه خشت‌ها را آماده کردیم، تمام تیم پایش در چغازنبیل فعال می‌شود تا به شناسایی حفره‌ها بپردازند. در واقع حفره‌هایی که وجود دارد و رد آب شستگی و نقاطی که ممکن است خطری به همراه داشته باشد را رصد و روی نقشه مشخص می‌کنیم.

رشنویی ادامه داد: از ابتدای شهریورماه با فعالیت کارگاه اقدامات حفاظتگرانه و مرمت موضعی روی نقاطی که ممکن است در اثر آب‌شستگی آسیب ببینند شروع می‌شود و تا پایان فصل بارندگی تداوم دارد.

اعتبارات ۳۰۰ میلیونی برای ۶۰۰ هکتار شهر تاریخی گلی

عاطفه رشنویی معتقد است: با اینکه اقدامات بسیار قابل‌توجهی در چغازنبیل انجام می‌گیرد اما چقدر خوب بود که ما می‌توانستیم از یکسری اعتبارات ملی و استانی برای فعالیت‌های خود استفاده کنیم.

به گفته رشنویی، ۶۰۰ هکتار شهر تاریخی گلی نه تنها احتیاج به نگهداری مستمر دارد که نیازمند توجه ویژه از سوی برنامه‌ریزان استانی و ملی است. لازم است، مدیران و مسئولان نگاه خود را به نحوه نگهداری چغازنبیل تغییر بدهند و با مساعدت‌های ویژه این بستر را فراهم کنند تا ما بتوانیم در این شهر به سمت استانداردهای نگهداری میراث جهانی پیش برویم.

رشنویی تاکید کرد: با اینکه محوطه‌های چغازنبیل، تخت‌جمشید و میدان نقش‌جهان با هم در سال ۱۳۵۸ در فهرست میراث یونسکو قرار گرفتند اما به لحاظ اعتبار در سطح یکسانی قرار ندارند.

او گفت: از آنجا که مجموعه نقش جهان یک فضای شهری است و از حمایت قوی شهرداری اصفهان بهره می‌گیرد طبیعتا اوضاع آن خیلی بهتر از ما و تخت‌جمشید است. تخت جمشید نیز به دلیل آنکه به اعتبارات آن بیشتر از چغازنبیل است به طوری که سال گذشته تخت‌جمشید حدود ۱۰ میلیارد ریال اعتبار از وزارت میراث‌فرهنگی گرفت و چغازنبیل حدود یک سوم این اعتبار را دریافت کرد این درحالی است که چغازنبیل، سایت و موزه هفت تپه را هم در کنار خود دارد و از ۶۰۰ هکتار خشت و گل برخوردار است و روش‌های نگهداری خشت و گل با روشهای نگهداری سنگ نیز بسیار متفاوت است بنابراین ما احتیاج داریم که به چغازنبیل بیشتر مورد توجه قرار گیرد و به موزه هفت تپه مستقل نگاه شود.

او گفت: نصب ۶۰ دوربین برای مانیتورینگ و پایش حفاظت‌گرانه، حفاظت فیزیکی و ارتقای سیستم کنترل از راه دور و تحت وب از جمله اقداماتی بود که در سایت انجام گرفته است. درحال حاضر تمام گوشه‌ها و زوایای خاموش چغازنبیل از نور و دوربین مناسب برخوردار شده‌اند و از اتاق مانیتورینگ از طریق وب قابل رصد هستند که امیدواریم با اقدامات صورت گرفته شاهد آسیب‌های فیزیکی کمتری باشیم.

او همچنین فصل پاییز و زمستان را جزو فصول مناسب برای بازدید چغازنبیل عنوان کرد و گفت: از این پس هوای خوزستان برای گردشگران بسیار مطبوع و دلپذیر است لذا از گردشگران دعوت می‌کنیم به چغازنبیل بیایند و این اثر جهانی را ببینند چراکه زیگورات چغازنبیل یکی از آثاری است که نبوغ بشر در آن نهفته است همچنین بازدیدکنندگان می‌توانند به سایت و صفحه اینستاگرام چغازنبیل مراجعه کنند و اطلاعات تکمیلی را از آنجا بگیرند. این درحالی است که از اپلیکیشن صوتی چغازنبیل هم می‌توانند استفاده کنند این اپلیکیشن دارای راهنما و از سایت بازار قابل دانلود است.

او همچنین از بازدیدکنندگان تقاضا کرد که حتما پروتکل‌های منشور بازدید را رعایت کنند و ریسمان‌هایی که پیرامون فضاهای تاریخی کشیده شده و به عنوان فضاهای بازدارنده در محوطه به کار گرفته شده عبور نکنند تا ما بتوانیم حفاظت بهتری از مجموعه داشته باشیم.

منبع: خبرگزاری ایلنا