رقابت معماران در محدوده صلاحیت شهرسازان
هر از گاهی شاهد برگزاری مسابقات و مناقصاتی از سمت سازمان‌ها و شرکت‌های تخصصی دولتی هستیم که طرح‌هایی در حدود صلاحیت مهندسان شهرساز و طراحان شهری را به معماران واگذار می‌کند؛ حال آنکه در آیین نامه اجرایی ماده(27) قانون نظام مهندسی (صلاحیت حرفه ای) به صراحت آمده که برنامه‌ریزی کاربری اراضی، طراحی شهری و آماده‌سازی زمین در حیطه وظایف شهرساز است. آنچه که بیش از پیش سبب نگرانی جامعه مهندسان شهرساز و متخصصان این حوزه می‌شود، تکرار تجارب بعضا شکست خورده در برخی از شهرهای جدید است که به علت فقدان تخصص برنامه‌ریزان و طراحان شهری رخ داده است.
نوید خواجه حسینی، فعال حوزه شهری - هر از گاهی شاهد برگزاری مسابقات و مناقصاتی از سمت سازمان‌ها و شرکت‌های تخصصی دولتی هستیم که طرح‌هایی در حدود صلاحیت مهندسان شهرساز و طراحان شهری را به معماران واگذار می‌کند؛ حال آنکه در آیین نامه اجرایی ماده(27) قانون نظام مهندسی (صلاحیت حرفه ای) به صراحت آمده که برنامه‌ریزی کاربری اراضی، طراحی شهری و آماده‌سازی زمین در حیطه وظایف شهرساز است. آنچه که بیش از پیش سبب نگرانی جامعه مهندسان شهرساز و متخصصان این حوزه می‌شود، تکرار تجارب بعضا شکست خورده در برخی از شهرهای جدید است که به علت فقدان تخصص برنامه‌ریزان و طراحان شهری رخ داده است.
قانونگذار در ماده چهار قانون نظام مهندسی، صلاحیت شهرسازان را در زمینه مدیریت فضایی و برنامه‌ریزی شهری به رسمیت شناخته و آیین‌نامه تفکیک و آماده‌سازی اراضی شهری به صراحت نظارت بر فرآیند آماده‌سازی را به شهرسازان محول می‌کند؛ پس چگونه است که این بار جزیره بوموسی بدون داشتن مطالعات شهرسازی و بدون الزام حضور شهرساز و طراحان شهری در تیم‌های شرکت کننده به مسابقه طراحی گذاشته شده است؟
در راستای حفظ و بهبود کیفیت زیست شهری، امروزه طراحی و برنامه‌ریزی شهری نقش جدی در ترسیم کالبد موجود شهرها دارد. در ایران مسابقات معماری برای آماده‌سازی زمین و توسعه زمین‌های بایر که در صلاحیت شهرسازان است برگزار می‌شود، آنهم در روزگاری که وضع فجیع شهرهای ایران شاهد تجاربی شکست خورده از کار غیرتخصصی در امر توسعه شهری است.
طراحی بخشه‌ها، محله‌ها، معابر، فضاهای شهری، جداره‌های شهری، الگوهای توده فضا و… تنها در حدود تخصص مهندسان شهرساز و طراحان و برنامه ریزان شهری بوده و مهندس معمار بدون تحصیلات آکادمیک در مهندسی شهرسازی یا طراحی شهری فاقد هر گونه صلاحیت در این زمینه است.
بنابراین برگزاری هر مسابقه معماری از طرف ارکان دولتی برای مجموعه‌های بزرگ مقیاس در ابعاد شهری که دارای اجزای شهری مانند خیابان و… هستند، همچنین بخش‌های شهری مانند محله، شهرک و… حتی اگر شامل طراحی ابنیه باشد بدون حضور طراح شهری یا مهندس شهرساز در تیم طراح شرکت کننده، در تضاد با شعار دولت مبنی بر حمایت از متخصصان و نخبگان هر امر تخصصی است.
باید توجه داشت با گسترش شدید دانش و علوم آکادمیک در قرن بیستم به ویژه مطالعات گسترده مدنی از تجارب تلخ قرن ۱۹ و ۲۰ در شهرسازی، تخصص‌های شهرسازی در تمام کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه قرن ۲۱ بدل به تخصص اصلی در توسعه و بهبود شهرها شده است.
در چند دهه اخیر نظر به توسعه شتابزده شهری و کمبود نیروی متخصص شهرساز، در موارد بسیاری وظایف شهرساز به معماران یا سایر تخصص‌ها سپرده شده است که نتایج آن در وضعیت اسف‌بار شهرهای ایران و رشد افسار گسیخته هزینه املاک، کاهش شدید رشد اقتصادی شهرها و معضلات اجتماعی امروز شهرها به وضوح مشهود است. در چنین شرایطی نادیده گرفتن حدود تخصصی و مداخله غیر تخصصی در اکوسیستم یک جزیره با اهمیت ملی غیر قابل قبول و مورد انتقاد شهرسازان است.
