از لس آنجلس تا بندرعباس

نوید خواجه‌حسینی - نشست تخصصی به میزبانی مدرسه تکنولوژی شهرسازی با دکتر علی کیافر، استاد دانشگاه کالیفرنیا و کارشناس حوزه شهرسازی و معماری با دانوش نوذری، کارآفرین شهرساز و مدرس حوزه بلاکچین شهری پیرامون بررسی حوادث آتش سوزی در لس آنجلس و بندرعباس در بستر مجازی گوگل میت، برگزار شد.

در این وبینار به بررسی آتش سوزی های گسترده جهانی و نحوه مواجه با آن و مدیریت این حوادث بوسیله استفاده از تکنولوژی پرداخته شد و مجموعه اقدامات و سیاست هایی که کشورهای توسعه یافته در هنگام وقوع چنین حوادثی، اتخاذ میکنند، به بحث گذاشته شد.

دکتر علی کیافر در ابتدای این نشست، اظهار داشت: بصورت کلی سه تهدید آتش سوزی، طوفان و زلزله بصورت عمده و با احتمال قوی تری نسبت به حوادث دیگر ایران را تهدید میکنند لذا باید مدیریت شهری هر لحظه آماده مقابله با این تهدیدها باشد.

وی ضمن بیان نحوه مواجه با حوادث و تقسیم بندی آن  به سه بخش، گفت: نخست مهمترین بخش مواجه با حوادث، آمادگی نهادها برای وقوع حادثه است و پس از آن، واکنش مطلوب به جهت دفع آن است به گونه ای که مسئولان به علت شرایط وخیم دچار انفعال نشوند و در نهایت بحث امداد و نجات در مرحله سوم قرار میگیرد.

این استاد دانشگاه آمادگی را بر دو نوع ذهنی و عملی عنوان کرد و افزود: واگذاری مسئولیت در ایالات متحده شامل سه بخش، اعطای مسئولیت، پذیرفتن مسئولیت و انجام مسئولیت میشود که بیشتر در ایران فقط بخش نخست اتفاق می افتد و تقریبا در هنگام حادثه مسئول و یا نهاد مربوطه حاضر به پذیرش و انجام مسئولیت نیست.

دکتر کیافر با انتقاد از واژه شهرسازی، اظهار داشت: شهر زمانی ساخته میشود که برای آن برنامه وجود داشته باشد برای نمونه در آمریکا برنامه ریزی ها بصورت، منطقه ای،ناحیه ای، شهری، محله ای، کوچه به کوچه و حتی در تک به تک خانه ها انجام میشود تا در زمان وقوع حادثه، اضطراب و استرس حاکم بر جو، مانع انجام اقدامات لازم نشود.

وی با بیان اینکه باید دو مقوله برنامه ریزی و مسئولیت پذیری باید در دو سطح دولتی و خصوصی صورت پذیرد و میان آنها هماهنگی کامل وجود داشته باشد، اظهار داشت: باید میان مدیریت شهری و مدیریت حاکمیتی برای مواجه با حوادث هماهنگی کامل وجود داشته باشد و حتی فراتر از آن باید قبل از بروز حوادث با کشورهایی که میتوان در زمان حادثه از آنان یاری گرفت نیز هماهنگی و ایجاد بستر مناسب جهت ورود امدادگران و ابزارهای آنان به نحو مطلوب ایجاد گردد.

دکتر کیافر با بیان اینکه در زمان آتش سوزی لس آنجلس، شهردار این شهر سفر کاری خود را ف.را از آفریقا لغو و سریعا دستور تشکیل ستاد بحران داد، اظهار داشت: با وجود آنکه رئیس آتش نشانی لس آنجلس مقصر نبود، سریعا عزل شد لذا با توجه به این تجربه باید اعطای مسئولیت و تقسیم وظایف به گونه ای باشد که از زمان شروع حادثه تا مدت ها بعد از اتمام آن، نقش هر نهاد و مسئول مشخص و مسئولیت پذیر باشد.

این استاد و متخصص شهرساز با تاکید به لزوم تمرین های عملی پیش از وقوع حوادث، تصریح کرد: بعنوان شخصی که سالها مسئولیت های کلان در آموزش و پرورش کالیفرنیا داشتم، همواره مدارس را به عنوان بخش مهمی از پناهگاه برای امدادرسانی در زمان حوادث آماده نگاه میداشتیم و ستاد بحرانی متشکل از تعداد محدودی برنامه ریزی برای مانورها انجام میدادند که جزء آنها، هیچ مسئول دیگری از این مانورها آگاه نبود.

وی با بیان اینکه در سال حداقل دو مانور عملی صورت میپذیرفت، عنوان کرد: در زمان مانور یک نفر از اعضای ستاد بحران، مسئول هماهنگی با نهادهای امدادرسان، پلیس و شهرداری و سایر دستگاههای دولتی و خصوصی بود و سریعا با شروع صدای زنگ مانور، با آنها تماس گرفته و مشغول عملیات های هماهنگ شده، میشد و افراد به سالن های امن در نظر گرفته شده از طریق خروجی های برنامه ریزی شده، هدایت میشدند.

دکتر کیافر با انتقاد از سمینارها و مقالات بدون تمرین عملی در ایران، اظهار داشت: سخن بدون عمل مانند چرخی است که روغن کاری نشده و به یکباره در زمان نیاز توقع داریم که با سرعت به حرکت در آید و ما را به مقصد برساند و همچنین باید بروکراسی های اداری در زمان حادثه به جهت امداد و نجات لغو و یا به حداقل برسد تا از اتلاف وقت جلوگیری شود.

وی نیز با تاکید بر اینکه باید از تکنولوژی های روز جهت امداد و نجات نهایت بهره را برد، افزود: نباید با تکنولوژی مخالفت و مقابله کرد زیرا انقلاب تکنولوژی بشکل روزانه در حال وقوع است و تکنولوژی ها مبدا و مقصد نیستند بلکه وسیله ای برای تسهیل مسیر انسان در رسیدن به مقصد هستند.

دانوش نوذری، موسس مدرسه تکنولوژی شهرسازی و مدرس کارآفرین شهرساز نیز با بیان اینکه در قلب بحران ها، شکوفایی و رشد نهفته است، اظهار داشت:بحران ها فرصتی است برای آغاز نگرشی جدید و خلق فرصت هایی که شاید در قدیم به آنها اندیشیده نشده بود و در دل تاریخ شواهد بسیاری وجود دارد که پاندمی کرونا شیواترین نمونه آن است که سبب شد تا جلسات از حالت صرف حضوری، به مجازی نیز گسترش و تسری یابد.

این استاد حوزه بلاکچین شهری با پیش بینی عواقب ناگوار زلزله تهران، افزود: بیشترین تلفات زمین لرزه احتمالی تهران مربوط به حوادث پس از آن نظیر آتش سوزی ها و برق گرفتگی ها میشود چرا که ساختار و زیرساخت های شهری ما آمادگی چنین حادثه ای را ندارد.

وی با بر شمردن حوادث متعدد در سطح جهان و اصلاح اصول مدیریتی در طراحی و برنامه ریزی های شهری پس از وقوع این حوادث، تصریح کرد: تمام حوادث دنیا به یکدیگر مربوط هستند و باید از آنها در س گرفت و نباید حادثه لس آنجلس را با بندرعباس بدون ربط دانست و برای مثال میتوان هنگ کنگ را مثال زد که با وجود نزدیکی به چین در زمان وقوع پاندمی کرونا، به علت استفاده از تجارب گذشته، کمترین صدمه و تلفات را متحمل شد.

نوذری با بیان نقش حیاتی فناوری و تکنولوژِی در پیش بینی، کنترل و کاهش صدمات در هنگام بروز حادثه ضمن اشاره به تکنولوژی های روزدنیا، گفت: سیستم های پیش بینی کننده بر پایه ماشین لرنینگ، استفاده از سیستم های هشدار سریع در بستر هشو مصنوعی و اینترنت اشیاء در کنار مصالح نسوز که عمدتا توسط چاپگرهای سه بعدی ساخته میشوند، میتوانند نقش موثری در پیشگیری و کنترل بحران در زمان حوادث را ایفا کنند.

وی با اشاره به لزوم آموزش نیروهای امدادی، افزود: از سیستم واقعیت های مجازی نظیر VRمیتوان شرایط لحظه حادثه را شبیه سازی کرد تا امدادگران بصورت عملی در شرایط حادثه قرار گرفته و تمرین عملیات انجام دهند و همچنین نحوه استفاده از ارتباطات ماهواره ای برای تصمیم گیری بهتر در امر امداد و نجات را تمرین کنند.

این مدرس بلاکچین شهری در ادامه نیز با بیان اهمیت نقش اطلاع رسانی سریع و شفاف در هنگام بروز حادثه، گفت: بلاکچین میتواند از تحریف واقعیت در گزارش بحران ها و شفافیت نظارت عمومی و مردمی بر نحوه عملکرد نهادهای مسئول نقش اعتمادزا در جامعه داشته باشد و همچنین قابلیت برنامه ریزی در امر اجرای خودکار قوانین را ایفا کند و قابلیت جلب اعتماد شهروندان در مدیریت مالی و جمع آوری کمک برای آسیب دیدگان را اجرا نماید.

موسس مدرسه تکنولوژی شهرسازی با بیان وجود افراد توانمند و متخصص ایرانی اظهار داشت: خوشبختانه در سطح بین الملل متخصصان مشهور ایرانی در حوزه تکنولوژی در حال فعالیت هستند که در صورت حمایت میتوانند کشور را در حوزه هوش مصنوعی بویژه در تخصص های معماری و شهرسازی رقیب اصلی کشورهای توسعه یافته نمایند.

وی با بر شمردن نقش پهبادها و ربات های آتش نشان در اطفاء حریق از یک تحقیق در حال انجام برای نحوه استفاده عملی در کشور توسط مدرسه تکنولوژی شهرسازی خبر داد و از نقش قابل توجه یک استارتاپ در زمان بحران سیل و طوفان اخیر در امارات به جهت پاکسازی نمای برج های دبی توسط پهباد  گفت.