جغرافیای مسکن کودکان کار

سوگل دانائی - بسیاری‌شان در حومه تهران ساکنند. بخش دیگری در مناطق دو، 12، 15، 16 و 17 زندگی می‌کنند. خبری از خانه‌های باکیفیت نیست؛ مسکن‌های متعارفی که این روزها بسیاری از کودکان در کنار خانواده به آن خو گرفته‌اند. کودکان کار و خیابان با باقی کودکان هم‌سرنوشت نیستند. آن‌ها حتی در ساده‌ترین نیازشان که دسترسی به خانه امن باشد هم با باقی هم‌سالانشان متفاوتند. این تفاوت‌ها در پژوهش تازه‌ای که جمعی از جامعه‌شناسان، متخصصان علوم اجتماعی و شهرسازان تدوین کردند، نمود بیشتری پیدا کرده است. 

در این پژوهش که در بهار سال 1403 به روز شده است، با  397 کودک که در خیابان‌ها مجبور به کار و فعالیتند گفت‌وگو شده است. کودکانی که میانگین سن ورود آنها به خیابان برای کار حدود 9 سال است و غالب جمعیتشان پسر است.

در این گزارش با استناد به داده‌های پژوهش مذکور که با نام «تدوین برنامه اقدام بهبود وضعیت کودکان کار و خیابان در فضای شهری تهران» و به سفارش مرکز مطالعات شهرداری تهران تهیه شده، وضعیت محل سکونت این کودکان بررسی شده است. 

به گزارش «روزن آنلاین»، بر اساس آن چه در مقدمه این پژوهش آمده است، دستیابی به محل سکونت این کودکان حاصل گفت‌وگوهای میدانی با 397 کودکی است که در خیابان‌ها کار می‎‌کنند. در نهایت داده‌ها با کمک چند نرم‌افزار به نقشه‌ و هات‌اسپات‌ تبدیل شده است. 

بررسی‌های «روزن آنلاین» پیرامون این نقشه‌ها نشان می‌دهد که وضعیت پراکندگی محل سکونت کودکان کار به شهر تهران محدود نشده و برخی از آن‌ها در حومه شهر تهران و شهرهای اطراف نیز زندگی می‌کنند، اما در تهران اغلب کودکان در بخش شمال غربی منطقه دو، مناطق 12، 15، 16 و 17 ساکنند. در ادامه این پژوهشنقشه‌های حرارتی که تجمع کودکان براساس محل سکونت را نمایش می‌دهد، بیشترین تجمع را در محلات هرندی، شوش و فرحزاد ثبت کرده است.

این نقشه انطباقاتی با نقشه بافت فرسوده تهران هم دارد. انطباقات نشان می‌دهد که به ترتیب در مناطق 12، 17، 16 و 15 به عنوان مناطقی با بیشترین بافت فرسوده مصوب، کودکان کار و خیابان ساکن‌اند.

نقشه دیگری وضعیت مسکن کودکان را نمایش داده است، از 397 کودک، 100 کودک در مسکن نامناسب و تنها حدود 297 کودک در مسکن مناسب ساکن‌اند.

در این پژوهش وضعیت سازمان‌های مردم نهاد و مراکزی که به کودکان کار و خیابان ارائه خدمات می‌کنند هم مشخص شده است. در این پژوهش حدود 31 نقطه به عنوان مراکز ارائه خدمات به کودکان مشخص شدند که بیشترین تجمع متعلق به هرندی و سپس محله فرحزاد است. توزیع فضایی مراکز پرتو یا پویا شهر هم ابتدا متعلق به محله هرندی و سپس باغ آذری است. در بخش دیگری از این پژوهش مشخص شده است که از این 397 کودک حدود 214 نفر از آن‌ها تحت پوشش هیچ سازمان مردم نهادی نیستند، این یعنی 53 درصد آن‌ها.

روزن آنلاین در روزهای آتی بخش‌های دیگری از این پژوهش را بررسی می‌کند.