سایه موقت گرمخانه‌ها بر سر بی‌خانمان‌های پایتخت

پایتخت ایران شب‌های زمستانی سردی دارد، با توجه به اینکه تهران مستعد وجود چالش‌ها و آسیب‌های اجتماعی از جمله کارتن‌خوابی و افراد بی‌خانمان است؛ در چنین شرایطی با درک حال و روز این افراد، می‌توان جایی برای خواب و استراحت آنها پیش‌بینی کرد، بی‌خانمان‌هایی که سقف خانه‌شان آسمان و رختخواب‌شان، آسفالت خیابان است.

به گزارش روزن آنلاین، همه ساله با سرد شدن هوا، مشکلات افراد بی‌خانمان و کارتن‌خواب به ویژه در روزهای سرد سال بیشتر می‌شود؛ افرادی که کاری غیر از زباله‌گردی ندارند و گاهی غذای خود را از همان زباله‌ها جست‌وجو می‌کنند. عادت دارند به اینکه نادیده گرفته شده و از جامعه طرد شوند. همین مسایل و موضوعات بسیار سریع این گروه از افراد را در دام اعتیاد و آسیب‌های اجتماعی گرفتار می‌کند. جایی برای خواب ندارند خیابان و کوچه پس‌کوچه‌ها را محلی امن برای خود می‌دانند اما ناگفته نماند که روزهای سرد پاییزی و زمستانی این سقف هم برای آنها دیگر امنیت ندارد. سرما زندگی را برای آنها سخت‌تر می‌کند.

شب‌های سرد استخوان‌سوز پایتخت، همه این افراد به دنبال مکانی گرم می‌گردند تا این سرمای طاقت‌فرسا را در کنار وسایل گرمایشی به صبح برسانند و دوباره روز بعد به خیابان‌ها و کوچه‌ها بازگردند، چنین زمانی فقط مکانی گرم می‌طلبد، گرمخانه‌ای که گرما را به وجود آنان ببخشد و سرما را از وجودشان دور کند. شاید تصور اینکه تعدادی از افراد در این شب‌های بسیار سرد بیرون از خانه و در خیابان‌ها شب را سپری می‌کنند بسیار مشکل باشد اما انسان‌هایی هستند که به دلیل بی‌خانمانی و کارت‌خوابی چنین وضعیتی دارند که چاره آن فراهم شدن زندگی این گروه‌ها در گرمخانه‌هاست.

گرمخانه‌های شهر تهران به‌عنوان یکی از مراکز در بخش خدمات اجتماعی محسوب می‌شود تا مکانی برای اسکان موقت و حمایت از افراد بی‌خانمان و آسیب‌پذیر باشد، مکانی که سایه‌ای موقت بر سر این افراد بی‌خانمان می‌افکند اما همین سایه در شرایطی که سرمای هوا غیرقابل تحمل است، نیازی است که امروز برای این افراد بیشتر احساس می‌شود. گرمای گرمخانه به وجود این افراد گرما می‌بخشد و رنگ و رخساره‌ای دیگر به آنان می‌بخشد. حس بودن و دیده شدن در قلب‌شان نمایان می‌شود. شاید این واژه را هم زیر لب زمزمه کنند که خدایا شکر که پناه بی‌پناهان شده‌ای.

این مراکز به طور معمول توسط شهرداری تهران، به‌ویژه سازمان خدمات اجتماعی مدیریت می‌شود، فصول سرد سال جایگاه این مراکز بیشتر در میان افراد بی‌خانمان بیشتر ارزشمند است مکانی که چند ساعت گرم را در کنار دیگر افراد بی‌خانمان و کارت‌خواب می‌گذرانند و شب تا صبح حس بودن را بیشتر احساس می‌کنند. البته ناگفته نماند که گرمخانه‌ها به عنوان اسکان موقت، محیطی امن برای استراحت شبانه افراد فراهم می‌کند. وعده‌های غذایی گرم شامل شام و صبحانه به این افراد داده می‌شود و امکان استحمام، دریافت لباس تمیز و وسایل بهداشتی برای مراجعه‌کنندگان نیز وجود دارد.

برخی گرمخانه‌ها خدمات مشاوره و راهنمایی برای کمک به بازگشت این افراد به زندگی عادی نیز ارائه می‌دهد، همچنین خدمات پزشکی ساده برای درمان بیماری‌های رایج یا پیشگیری از سرمازدگی نیز به عنوان بخشی دیگر از خدمات مرتبط با گرمخانه‌ها در پایتخت محسوب می‌شود. آخرین آمارهای موجود نشان می‌دهد که تهران ۱۷ گرمخانه در مناطق مختلف دارد که عمده آنها در مناطق با بیشترین تعداد افراد بی‌خانمان قرار دارد، همچنین در این میان برای بانوان بی‌خانمان نیز سه گرمخانه مجزا در نظر گرفته شده است.

ظرفیت گرمخانه‌های تهران برای ۲ هزار بی‌خانمان

گشت‌های حامی شهر با استقرار نیروها و ۵۰ دستگاه خودرو و موتورسیکلت‌ در مناطق ۲۲گانه تهران فعالیت جدی دارند و به‌محض شناسایی بی‌خانمان‌ها، این افراد را به مددسراهای ثابت یا سیار انتقال می‌دهند تا بتوانند خدمات گسترده خود را در این مکان‌ها دریافت کنند. البته شهروندان هم می‌توانند برای معرفی بی‌خانمان‌ها و رسیدگی به وضعیت آنها با سامانه ۱۳۷ یا شماره‌های ۵۵۲۵۲۳۲۲ یا ۵۵۰۱۲۳۴۵ تماس بگیرند.

وجود چنین مشکلاتی و اقداماتی که برای افراد بی‌خانمان در سطح شهر تهران انجام شده است ما را بر آن داشت تا گفت و گویی با سیدمحمد نقیب، مدیرعامل سازمان خدمات و مشارکت‌های اجتماعی شهرداری تهران درباره خدمات‌رسانی مدیریت شهری به افراد بی‌خانمان و کارتن‌خواب در گرمخانه‌های پایتخت داشته باشیم.

نقیب درباره ظرفیت گرمخانه‌های تهران اینگونه توضیح داد و گفت: اکنون ۱۷ گرمخانه در این کلانشهر با ظرفیت ۲ هزار نفر فعال است که از این تعداد سه گرمخانه ویژه بانوان و ۱۴ گرمخانه به مردان اختصاص دارد. البته طبق برنامه‌ریزی‌های انجام شده سه گرمخانه دیگر نیز در حال تجهیز و بازسازی برای استفاده افراد بی‌خانمان است.

وی ادامه داد: تاکنون بین یک هزار تا یک هزار و ۵۰۰ مددجو از ظرفیت ۲ هزار نفری گرمخانه‌های تهران استفاده کرده‌اند و هیچ‌گاه نیاز به استفاده از ظرفیت بالا در این شهر نبوده است. البته در شرایط اضطراری، این ظرفیت می‌تواند تا ۲ هزار ۵۰۰ نفر برای این گروه‌ها افزایش یابد. سال گذشته از آذرماه گرمخانه‌ها پذیرای افراد بی‌خانمان بود اما امسال به دلیل شرایط جوی هوا، از آبان ماه گرمخانه‌ها آماده پذیرایی شد.

تفکیک بی‌خانمان‌ها در گرمخانه‌ها

مدیرعامل سازمان خدمات و مشارکت‌های اجتماعی شهرداری تهران در پاسخ به این سوال که آیا افراد در گرمخانه‌ها تفکیک می‌شوند، افزود: براساس برنامه‌ریزی‌های انجام شده برنامه‌ای برای تفکیک همه افراد بی‌خانمان در این مکان‌های در نظر گرفته شده وجود دارد.

وی اضافه کرد: طبق اقدامات مدیریت شهری، اکنون در گرمخانه‌های تهران، افراد بی‌خانمان‌ و کارتن‌خواب‌ از معتادان متجاهر تفکیک می‌شوند و خدماتی همچون مکانی برای خواب، غذای گرم و اقدامات در حوزه بهداشت به صورت رایگان به همه این افراد ارائه می‌شود.

اهمیت خدمات‌رسانی مددسراها به بی‌خانمان‌ها در فصل سرما

نقیب همچنین درباره فعالیت‌های اتوبوس‌های سیار در فصل سرما در راستای خدمات‌رسانی به افراد بی‌خانمان در پایتخت نیز گفت: با توجه به برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته خدمات سیار با استفاده از اتوبوس‌ها و مینی‌بوس‌ها برای پذیرش بی‌خانمان‌ها در پنج مددسرای سیار فصلی انجام می‌شود که این اتوبوس‌ها در پنج میدان اصلی شهر از جمله میدان راه‌آهن، تجریش، آزادی، امام حسین و حرم مطهر امام خمینی (ره) مستقر می‌شود تا نسبت به ارائه خدمات به این گروه‌ها اقدام شود.

وی ادامه داد: این اتوبوس‌ها به ویژه در شرایط سرد و شب‌های زمستانی فعالیت جدی خواهند کرد و تا ۲۰ نقطه از شهر تهران را پوشش می‌دهند. اکنون پنج دستگاه اتوبوس به دلیل نیاز به مددسرای فصلی در میادین مختلف پایتخت مستقر شده و مشغول ارائه خدمات است.

وی اظهار کرد: اتوبوس‌ها طبق برنامه‌ریزی شب‌ها از ساعت ۲۲ در میادین تعیین شده مستقر می‌شوند البته در شب‌های برفی و بارانی، امکان افزایش مددسراهای سیار در تهران تا ۲۰ دستگاه اتوبوس هم وجود دارد. درون این اتوبوس‌ها گرم است و بین افراد پتو و غذا گرم نیز توزیع می‌شود.

مدیرعامل سازمان خدمات و مشارکت‌های اجتماعی شهرداری تهران درباره اینکه خدمات‌رسانی به افراد بی‌خانمان در طول سال به چه شیوه‌ای دنبال می‌شود نیز گفت: اهمیت خدمات‌رسانی در مددسراها برای افراد بی‌خانمان در فصل سرما بیشتر است البته این سازمان در طول سال در قالب مددسراها به این گروه‌ها خدمات ارائه می‌دهد.

وی ادامه داد: خدمات‌رسانی در مددسراها در طول سال به صورت همیشگی و در شرایط اضطرار تا ظرفیت ۲ هزار و ۵۰۰ نفر پذیرش می‌شود که اکنون حدود ۲۰ مددسرا در مناطق ۲۲گانه پایتخت در حال فعالیت است. اما پذیرش افراد بی‌خانمان در گرمخانه‌ها در زمان مشخص فصل سرما و به صورت موقت است.

منبع: ایرنا