تهران؛ شهر کمبودها

هوا آلوده است و هر روز با سردردهای شدید روانه خانه می‌شوم. در صف‌های چندین متری منتظر اتوبوس و تاکسی می‌ایستم و یا در تراکم مسافران مترو، له می‌شوم. اگر روز بارانی هم باشد چندان برای من عاشقانه نیست، پاها و کفش‌هایم مدام وارد چاله‌های آب می‌شود،‌ برای دقایق طولانی منتظر وسیله‌ای می‌شوم که مرا به ایستگاه مترو و یا بعد از آن به خانه برساند و در نهایت با شمایلی خیس و گلی به خانه می‌رسم. این وضعیت تهرانی است که این روزها در آن زندگی می‌کنیم، آدم‌های شبیه من در شهر زیاد است و زمستان و پاییز اگر برای دیگران حال و هوای رمانتیک دارد برای آن‌ها و من یک تراژدی کامل است.

به گزارش روزن آنلاین، در باب آخرین وضعیت توسعه حمل‌ونقل عمومی، آلودگی هوای تهران و آب‌گرفتگی با جعفر تشکری‌هاشمی،‌ رئیس کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای شهر تهران به گفت‌وگو نشستیم،‌ او ضمن اشاره به برخی از اقدامات شهرداری تهران در حوزه توسعه حمل‌ونقل عمومی در عین حال‌ برخی را ناکافی و ناقص می‌داند و همزمان گلایه‌های جدی نسبت به عملکرد مدیران شهری دارد.

درباره آخرین وضعیت واگن‌های مترو گزارش می‌دهید؟ تا وضعیت ایده‌آل چقدر فاصله داریم و اقدامات شهرداری تهران در این زمینه کافی بوده یا نه؟
در حال حاضر حدود ۱۵۰۰ واگن داریم که بخش اعظمی از آن‌ها در حال تعمیر هستند و حدود ۱۰۰۰ هزار واگن در حال خدمت‌رسانی به مردم تهران، پرند و البرز‌اند. قطعا این تعداد برای خدمت‌‌رسانی دو دقیقه‌ای که متروی تهران برای آن طراحی شده، مناسب نیست و‌ ما حداقل به همین تعداد دیگر واگن نیاز داریم تا خطوط فعلی را به سرفاصله دو دقیقه‌ای برسانیم. با توجه به اینکه در این زمینه اقداماتی از سوی دولت با پیگیری‌های شهرداری انجام شد که ۶۳۰ واگن از طریق خرید خارجی و ساخت داخلی صورت بگیرد قطعا با رسیدن این واگن‌ها تحول قابل قبولی رخ خواهد و سر فاصله‌ها کاهش پیدا می‌کند که البته به معنی سرفاصله دو دقیقه‌ای نیست. اگر خطوط مثل ۸،‌۹ و ۱۰ اضافه شود هم باید بیش از این واگن اضافه کنیم. طبق اعلام شهرداری مراحل تحویل واگن‌های چینی از اواخر سال جاری آغاز می‌شود اما طول دوره تحویل آن‌ها نزدیک به ۴ سال زمان خواهد برد و به صورت تدریجی وارد ناوگان می‌شوند. با این اوصاف باید امیدوار بود که در سال ۱۴۰۸ به ناوگان موجود ۶۳۰ واگن اضافه شده باشد. قرارداد ساخت ۱۳۰ واگن ساخت داخل نیز منعقد شده که با مجموع این تعداد واگن، تغییر محسوسی را در متروی تهران شاهد خواهیم بود.

روند اورهال و تعمیر واگن‌ها چگونه پیش می‌رود؟
روند اورهال در کارخانه واگن‌سازی خوب است اما رسیدن قطعا بسیار حائز اهمیت بوده و شهرداری تهران باید از طریق شرکت‌هایی که اقدام به خرید قطعات کردند، پیگیر رسیدن قطعات باشد. همچنین باید پرداخت‌ها تسهیل شود تا سازندگان، تامین‌کنندگان و کارگرانی که در شرکت‌های متعدد در کار اورهال قطعات و یا کل مترو کار می‌کنند با مشکل نقدینگی مواجه نشوند. در غیر این صورت اقداماتی که در شرف انجام است، خوب هست البته اگر نقدینگی و قطعات در اختیار قرار بگیرد و با دو شیفته کردن کار اورهال سرعت بگیرد، قصوری در تعمیرات وجود ندارد اما تامین‌ امکانات و سرعت بخشیدن از اولویت‌هایی است که باید شهرداری تهران مد نظر قرار بدهد.

از آخرین وضعیت اتوبوس‌های تهران بگویید؟ آن‌هایی که در گمرک مانده‌اند بالاخره ترخیص شدند؟
شهر تهران باید بین ۷ تا ۹ هزار دستگاه اتوبوس مطابق با طرح جامعه ترافیک داشته باشد و برای افق طرح آن که سال ۱۴۰۴ بوده ۱۱ هزار اتوبوس پیش‌بینی شده اما آنچه که در حال حاضر فعال است، حدود ۲ هزار و ۴۰۰ دستگاه است. در این سه سال حدود ۱۲۰۰ دستگاه اضافه شده و قراردادهای دیگری هم شهرداری تهران با سازندگان داخلی و‌خارجی منعقد کرده است. پیش‌بینی‌مان این است که ۳ هزار دستگاه اضافه شود به شرط که این قراردادها با هیچ مشکلی روبه‌رو نشوند! در واقع اقدامات انجام شده، مفید است اما تا زمانی که به سرانجام نرسند، فایده‌ای ندارند. درباره ترخیص خودروها نیز؛ مراحل ترخیص خودرو از گمرک مراحل استانداردی دارد و اینطور نیست که یکجا کند باشد و یکجا تند. برای ترخیص اتوبوس‌ها باید استانداردهای لازم را از سازمان استاندارد، سازمان محیط‌زیست دریافت کرده باشند و با این تاییدیه‌ها اتوبوس‌ها را ترخیص کنند. من اخبار جدیدی از ترخیص این خودروها ندارم اما به نظر می‌رسد هیچ منع قانونی، اگر از قبل الزامات را تدارک دیده باشند، وجود ندارد!

سرانجام طرح سوال شما از ون‌های شهرداری به کجا رسید؟ نوسازی تاکسی‌های فرسوده و مشکلات تاکسی برقی‌ها حل شدنی است؟
شرایط تاکسی‌های تهران خوب نیست. سال‌هاست نوسازی نشدند و حدود ۵۰ تا ۶۰ درصد تاکسی‌ها به سن فرسودگی رسیده و نباید تردد کنند. اقداماتی برای برقی‌سازی انجام شد اما این کار هم با چالش‌هایی روبه‌رو شد. اول اینکه قیمت بالای این خودروها و عدم پرداخت سهم ۵۰ درصدی ماده ۱۲ به مالکان خودرو انجام نشده است. نه فقط برای ۱۷۵ خودرویی که تاکنون تحویل داده بلکه برای حرکت گسترده‌تر باید بحث ماده ۱۲ که از محل صرفه‌جویی سوخت است و‌ گفته شد ۵۰ درصد ابتدای خرید خودرو باید پرداخت شود، نیاز به پیگیری جدی دارد و شهرداری می‌گوید با دولت مذاکراتی کرده و قول‌هایی دادند اما تا حل شدن آن،‌ یک چالش جدی خواهد بود. البته اگر این ۵۰ درصد کمک هم پرداخت شود همچنان تاکسی‌های برقی یک خودروی گران برای مالکان محسوب می‌شوند و باید تمهیداتی برای آن اندیشیده شود.

همزمان نبود جایگاه شارژ کافی هم مشکلات زیادی برای دارندگان این خودروها ایجاد کرده است …
بله؛‌ مشکل شارژ تاکسی‌های برقی موضوع دیگری است و باید جایگاه‌های شارژ به وفور برای آنان تعبیه شود. اما نباید همه تخم‌مرغ‌ها را در سبد برقی‌سازی گذاشت، الان خودروهای با کیفیت از سوی سازندگان داخلی به صورت مونتاژی با یوروی ۵ و ۶ وجود دارد که اگر این خودروها هم در اختیار رانندگان قرار بگیرد، علاوه بر اینکه قیمت پایین‌تری دارند با مشکل شارژ مواجه نیستند و باید به عنوان یک راهگار برای نوسازی مدنظر باشد. من بارها از مسوولان شهرداری خواهش کردم حالا که ناوگان به ۵۰ درصد فرسودگی رسیده در انتظار خودرو برقی نباشند و کسری ناوگان به وسیله خودروی بنزینی تامین شود. البته گویی به توافق‌هایی رسیدند. حدود ۴۰ تا ۵۰ هزار خودرو باید نوسازی بشوند و به هر میزانی که به سمت استفاده از خودروهای برقی برویم همچنان نیاز به خودروهای بنزینی است و یادمان باشد، خودروهای بنزینی مطابق با استانداردهای روز آلودگی کمی دارند و نباید نگرانی زیادی در این مورد داشته باشیم و شهرداری تهران با انعقاد قرارداد با خودروسازان داخلی، امکان فراهم آوردن آن را مهیا کند.

و سرانجام ون‌ها؟
این موضوع به صورت سوال از شهردار تهران مطرح شد و شهرداری هم به وجود چنین نقصی پی برده است. همچنان منتظر هستیم تا ببینیم، اتفاق مثبتی می‌افتد تا این ون‌ها در اختیار شهروندان و مالکان ون‌های فرسوده قرار بگیرد یا نه! اگر این موضوع حل شود، نظر ما را تامین خواهد کرد اگر نه ما پیگیری‌های لازم و‌ حقوقی را انجام خواهیم داد.

این روزها آلودگی هوا امان مردم را بریده است و شاخص کیفیت هوا روی اعداد بالا می‌نشیند،‌ آیا طبق گفته رئیس شورا دیگر نباید دلخوش به بهبود هوای تهران باشیم؟
مطلبی درباره دلخوش نبودن ندیدم اما معتقدم آلودگی هوای تهران قابل رفع است و‌ اینطور نیست محکوم به ماندن در دود باشیم، مریض بشویم و بگوییم همینه که هست! راه‌حل دارد و کشورهای دیگر دنیا و شهرهای بزرگ با مجموعه‌ای از اقدامات بر این مشکل فائق آمده‌اند و ما هم از این قاعده مستثنا نیستیم، بارها گفتم برای حل مشکلات آلودگی هوا باید چند اقدام به صورت همزمان و‌ پیوسته و نه کارهای نمایشی چند روزه انجام بدهیم. اول؛ بهبود کیفیت سوخت چه برای خودروها و چه کارخانجات، دوم؛ از رده خارج کردن خودروهای فرسوده و غیراستاندارد که در سطح شهر تولید آلودگی می‌کنند، سوم؛ حذف موتور سیکلت‌های بنزینی و جایگزینی‌شان با موتورسیکلت‌های برقی و چهارم؛ اجرای طرح‌هایی که منجر به کاهش تردد در محدو‌ده‌های مرکزی شهر بشوند مثل طرح LEZ‌ و طرح ترافیک که این روزها به خوبی اجرا نمی‌شوند و پنجم و مهم‌تر از همه این موارد؛ توسعه حمل و‌ نقل عمومی به گونه‌ای که شهروندان حق انتخاب برای رسیدن به محل کار و زندگی‌شان داشته باشند. اگر هماهنگی بین وزارت نفت، صنعت، شهرداری و وزارت کشور برقرار شود و این موضوعات بیشتر از اینکه بخواهد در سطح گفت‌وگو باشد، تبدیل به یک کار عینی و عملیاتی شود، قطعا راه‌حل برون‌رفت از این مشکلات است. کما اینکه شهرهای بزرگ دنیا این مشکلات را داشته اما حل کرده‌اند. باید بدانیم این تصور غلطی است که همزمان با رسیدن به فصل سرما که روزها نیز کوتاه هستند، با پدیده وارونگی دما مواجه هستیم، تراکم ماشین‌ها زیاد است و به دلیل بارندگی ترافیک شدیدتر می‌شود، به دنبال چاره بگردیم! من طی سه سال گذشته تاکید کردم که راه‌حل برون‌رفت از ترافیک و آلودگی تهران و ده‌ها موضوع دیگر توسعه حمل و نقل عمومی است اما مطابق با آماری که پیش از این ارائه دادم، هنوز با وضعیت آرمانی فاصله جدی داریم و امیدوارم که تلاش‌هایی که شهرداری می‌کند منجر به نتیجه مطلوب شود. باید مسیر ترددی تسهیل شود و آن وقت شهروندان در مقابل دو گزینه قرار خواهند داشت، اول حمل و نقل روان، ارزان و یکپارچه و یا انتخاب خودروی شخصی‌ خودشان که پیامدهایی چون آلودگی هوا و ترافیک به همراه خواهد داشت. این کار در ۶ ماهه دوم سال و به صورت دفعتی قابل انجام نیست و باید طی ‌سال‌ها انجام می‌شد و یا برنامه بلند مدت برای حل مساله در نظر گرفته شود.

همزمان با شدت گرفتن بارندگی‌ها،‌ میزان آب‌گرفتگی معابر بسیار زیاد بود،‌ آیا نباید تدبیر جدی برای حل این موضوع اندیشیده می‌شد؟
متاسفانه طی روزهای گذشته و همزمان با بارندگی‌ها،‌ شاهد مشکل جدی آب‌گرفتگی هستیم. این چالش پیش از آنکه نیازمند اصلاح زیرساخت‌ها و چاره‌اندیشی برای کارهای پیچیده باشد با کارهای پیش پا افتاده حل می‌شو‌د. این کار هم بحث ‌پاک‌سازی انهار ‌و لایروبی که متاسفانه سیستم نظافت شهر به گونه‌ای است که برخی از این زباله‌ها و نخاله‌ها وارد مجاری سطحی ما شده و ما شاهد اینگونه مشکلات هستیم. طبیعتا با نظافت و لایروبی مستمر نهرها و کانال‌های شهری، شرایط بهبود پیدا می‌کند، نه اینکه بگوییم برنامه گذاشتیم برای اول پاییز یا اول زمستان، این اقدامات اول پاییز و زمستان برنمی‌دارد باید مستمرا پاک‌سازی بشوند تا شاهد اینگونه مشکلات نباشیم. البته ممکن است نقاط محدودی هم که سبب آبگرفتی می‌شود ،وجود داشته باشد.گرچه این موارد هم باید با نقشه‌های آبگرفتگی اصلاح شوند اما واقعیت این است که بیشترین مشکل ما ناشی از وجود زباله، نخاله و رسوبات در مسیر آیهای سطحی از جو‌ها تا کانال‌های انتقال آب است. عباراتی چون غافلگیر شدیم و یا نشدیم عبارات بی‌معنا و تکراری شده و وظایف مشخصی هست که مدیران مربوطه نباید برای لحظه‌ای غفلت کنند تا مشکلاتی مثل آبگرفتگی روزهای گذشته پیش نیاید. در روزهای بارندگی متاسفانه شاهد بودیم که آبگرفتگی خیلی از نقاط شهر مردم را گرفتار کرد. بعد از این هم ما تداوم بارش‌ها را داریم، امیدواریم این اتفاق بد را شاهد نباشیم و این موضوع فقط با مسوولیت‌پذیری واحدهای مربوطه در شهرداری قابل حل است.

منبع: روزنامه سازندگی