تهدید آثار موزه هنرهای معاصر تهران و لزوم پاسخگویی مسئولان

امید شلمانی، هنرمند هنرهای تجسمی

در جریان بازدید از نمایشگاه «چشم در چشم» در موزه هنرهای معاصر تهران آسیبهای جدی بر برخی از آثار هنری گنجینه موزه شامل تاب برداشتن و اعوجاج های شدید در آثار کپک زدگی باقی ماندن رد رطوبت بر شیشه و شکستگی قاب و .... در آثاری از هنرمندان مشهور جهان مانند اندی وارهول»، «هانری ماتیس روی فاکس لیکتنستاین پیر بونار»، «چاک کلوز» ادوارد مونش، آنتونیو سائورا»، «سالوادور دالی»، خوان میرو) و (علیرضا اسپهبد، توجه و حیرت نویسنده را به خود جلب کرده که سوالات مهمی را درباره شیوه نگهداری این آثار مطرح می کند.

با توجه به این که برخی آثار چاپهایی با نسخه محدود و دارای ارزش مادی در بازارهای جهانی بوده و برخی مانند آثار «وارهول» اصل اثر محسوب میشود، پرسش اصلی این است که چگونه آثاری با این ارزش هنری و تاریخی دچار چنین آسیبهایی شده اند؟ آیا مسئولان موزه در دوره ای که چنین اتفاقی افتاده از این موضوع آگاه بوده اند و آن را از اذهان عمومی مخفی کرده اند یا از موضوع کلا بی اطلاع بوده و در پست اشتباهی به مسئولیت برگزیده شده اند؟

آیا این حادثه تنها بخش کوچکی از یک مشکل بزرگتر است و آثار بیشتری در گنجینه موزه دچار آسیب شده و اگر

چنین است لیست این آثار آسیب دیده و شدت آسیب چه زمانی برای عموم منتشر خواهد شد؟ نکته مهم دیگر این است که در شیوه نگهداری این آثار چه تغییرات عمده ای صورت گرفته که باعث بروز چنین مشکلاتی شده است؟ این تغییرات چه بوده و چه عواملی در بروز این آسیبها نقش داشته است و مسئولان جدید موزه چه اقداماتی برای رفع این مشکل انجام داده یا در نظر دارند؟

این تغییرات چه بوده و چه عواملی در بروز این اسیبها نقش داشته است و مسئولان جدید موزه چه اقداماتی برای رفع این مشکل انجام داده یا در نظر دارند؟

آیا شرایط نگهداری آثار هنری در موزه مطابق با استانداردهای جهانی است؟ و اگر چنین ادعایی وجود دارد باید پرسید با کدام استاندارد جهانی این آسیبها قابل توجیه است و مسئولیت این اتفاقات متوجه چه کسانی است و آیا مسئولان فرهنگی و هنری کشور پاسخگوی این کوتاهی ها هستند؟ آیا میتوان با عباراتی چون «حادثه غیر قابل پیش بینی» و «قدیمی بودن آثار از کنار این موضوع گذشت؟

چرا پس از این اتفاقات مسئول گنجینه و مدیر وقت موزه توبیخ و عزل نشده اند و حتی مسئول گنجینه هم چنان در پست سابق خود در حال خدمت است؟ آیا این اشخاص ناکارآمدی خود را با وضعیت به بار آمده برای مقامات بالادستی خود ثابت نکرده اند؟ آیا این گونه اهمال کاری ها در مواردی که موضوع منافع فرهنگی عمومی و بیت المال مطرح است، قابل گذشت و نادیده گرفتن است؟

آثار هنری موجود در گنجینه موزه تنها متعلق به یک فرد یا نهاد خاص نیست؛ بلکه تمام و کمال آن میراث فرهنگی این ملت به شمار میآید و باید با نهایت دقت و حساسیت از آنها محافظت شود. با نگاهی به دیگر موزه های معتبر جهانی خواهیم دید که قدمت یک اثر به هیچ وجه دلیل موجهی برای آسیب دیدن آن نیست. این موزه ها با استفاده از فناوری و دانش روز شرایطی را فراهم می کنند تا آثار هنری برای نسلهای آینده حفظ شود.

در شرایط کنونی شفاف سازی کامل درباره علت بروز این آسیبها و اقدامات انجام شده برای جلوگیری از تکرار آن از اهمیت فوری و ویژه‌ای برخوردار است.

هم چنین مسئولان مربوطه باید پاسخگوی این مسأله باشند چراکه پاسخ گو شدن مقصرین این اتفاق میتواند در عدم تکرار آن نقش بازدارنده مهمی داشته باشد.

نکته آخر این که آثار هنری مانند تمام اشیاء بی جان توان و تحمل محدود و مشخصی دارند و مانند انسان از گوشت و پوست و استخوان نیستند که در زیر فشار سوء مدیریتها و بی مسئولیتیهای ناشی از تقسیم پست و مقام بین افراد نالایق دوام بیاورند و خود را تکثیر کنند.

به امید روزی که وضع و اوضاع بهتر شود تا شخصی لایق به مقام مدیریت فرهنگی کشور برسد./روزنامه سازندگی

منبع: روزنامه سازندگی