بحران بی‌آبی در تهران؛ هشدارهایی که جدی گرفته نشد
طبق آمارهای رسمی کشور ذخایر آب سدهای تهران در تابستان ۱۴۰۴ تنها حدود ۱۴٪ از ظرفیت کل برآورد شده است و سطح آب سفره‌های زیرزمینی تهران در برخی مناطق جنوبی تا ۲ متر در سال کاهش یافته است و این روند موجب فرونشست زمین شده است. در بودجه سال ۱۴۰۴ شهرداری تهران، بیش از ۴۹٪ بودجه به حمل‌ونقل و پروژه‌های عمرانی و تنها ۱۴.۵٪ به خدمات شهری و محیط‌زیست اختصاص یافته است...
روزن‌آنلاین - بحران آب در تهران دیگر مسئله‌ای احتمالی یا آینده‌نگرانه نیست؛ بلکه واقعیتی است که امروز شهروندان پایتخت با آن زندگی می‌کنند. کاهش شدید منابع آب، افت سطح سفره‌های زیرزمینی و افت ذخایر سدها در کنار عدم مدیریت مناسب منابع و بی‌توجهی به زیرساخت‌ها، وضعیتی نگران‌کننده را رقم زده است. این بحران، نه تنها حاصل تغییرات اقلیمی، بلکه محصول تصمیم‌گیری‌ها و غفلت‌های مدیریتی در سطوح مختلف است.
سالهاست که کارشناسان محیط‌زیست و متخصصان منابع آب، نسبت به کاهش منابع آب تهران هشدار داده بودند؛ اما عدم سیاست‌گذاری‌های مناسب شهری در دهه های گذشته، نه‌تنها به کاهش مصرف یا ترمیم منابع منجر نشد، بلکه با صدور مجوزهای گسترده ساخت‌وساز، حذف باغات و گسترش فضاهای سخت‌ساز شهری، بحران را تشدید کرد.
طبق آمارهای رسمی کشور: ذخایر آب سدهای تهران در تابستان ۱۴۰۴ تنها حدود ۱۴٪ از ظرفیت کل برآورد شده است و سطح آب سفره‌های زیرزمینی تهران در برخی مناطق جنوبی تا ۲ متر در سال کاهش یافته است؛ که این روند موجب فرونشست زمین شده است. آب شرب تهران همچنان در آبیاری بخش‌هایی از فضای سبز مصرف می‌شود، درحالی‌که شبکه تصفیه و توزیع پساب، هنوز در مراحل ابتدایی باقی مانده است. در این میان اقداماتی نظیر ساخت و سازهای بی رویه تخریب باغات تهران و... به‌صورت مستقیم یا غیرمستقیم در تشدید بحران بی‌آبی مؤثر بوده است
در بودجه سال ۱۴۰۴ شهرداری تهران، بیش از ۴۹٪ بودجه به حمل‌ونقل و پروژه‌های عمرانی و تنها ۱۴.۵٪ به خدمات شهری و محیط‌زیست اختصاص یافته است؛ این در حالی است که بحران آب، باید در صدر اولویت‌های شهری قرار گیرد.
صدور مجوز تخریب و ساخت در ده‌ها باغ شهری از سوی مدیران شهری منجر به کاهش ظرفیت جذب آب باران، به تسریع روان‌آب‌ها و کاهش تغذیه سفره‌های زیرزمینی شده‌اند.
علی‌رغم امضای تفاهم‌نامه شهردار تهران با وزارت نیرو برای استفاده از پساب تصفیه‌شده، این پروژه‌ها هنوز تنها در چند منطقه به‌صورت محدود اجرا شده‌اند (مناطق ۲۲، ۴ و ۲). شبکه آبیاری پایدار برای کل فضای سبز تهران، هنوز طراحی نشده است. لذا مدیران ارشد شهر و تصمیم گیرندگان و سیاستگذاران حوزه شهری در مواجهه با وضعیت بحرانی کنونی، می بایست مجموعه‌ای از اقدامات فوری، میان‌مدت و بلندمدت را در دستور کار خود قرار دهند.
۱. بازنگری در اولویت‌های بودجه شهری
افزایش سهم محیط‌زیست و مدیریت بحران به حداقل ۳۰٪ بودجه سالانه شهرداری، با تمرکز بر نوسازی شبکه آب، به‌کارگیری پساب و ایجاد سامانه‌های ذخیره محلی.
۲. توسعه شبکه استفاده از پساب شهری
اجرای شبکه گسترده توزیع پساب تصفیه‌شده برای آبیاری تمامی فضاهای سبز تهران تا پایان سال ۱۴۰۵، همراه با ایجاد پایش‌های کیفیت و کنترل مصرف.
۳. احیای گلوگاه‌های سبز شهری و حفاظت از باغات باقی‌مانده
ایجاد ضمانت‌های حقوقی و مالی برای حفظ فضاهای سبز باقی‌مانده تهران و بازگشت کاربری برخی از مناطق ساخت‌وساز شده به فضای سبز در بلندمدت.
۴. آموزش و مشارکت عمومی
ایجاد کمپین‌های شهری برای مدیریت مصرف آب در منازل، کشف نشت شبکه، و ترویج سبزسازی کم‌مصرف با مشارکت مردم و سازمان‌های محلی.
بحران بی‌آبی در تهران، اکنون در مرحله‌ای است که صرفاً یک مسئله زیست‌محیطی نیست؛ بلکه به یک تهدید برای بقا، امنیت و سلامت عمومی شهروندان تبدیل شده است. بازنگری در سیاست‌های مدیریت شهری، استفاده از منابع علمی و شنیدن صدای متخصصان، تنها راه پیش روست.
