نمره زاکانی در مواجهه با آسیب‌های اجتماعی؛ اقدامات ضربتی موفقیت‌آمیز بود؟
«معتادان متجاهر» و «کودکانی که کار می‌کنند»، از مهم‌ترین عبارت‌هایی بودند که در روزهای ابتدای حضور علیرضا زاکانی در بلدیه تهران، از زبان او مکرر شنیده می‌شدند. او 25 آذر سال 1400 گفته بود که «تا 2 ماه آینده معتاد متجاهری در تهران نخواهیم دید» و در سال 1402 هم وعده داد که کودکان کار در پایتخت تا پایان همان سال جمع‌آوری می‌شوند. علاقه شهردار تهران «به مدیریت آسیب‌های اجتماعی» تنها به همین وعده‌ها محدود نمی‌شود. او اقداماتی نظیر پاکسازی دره فرحزاد و جمع آوری معتادان متجاهر در این محدوده را در دستور کار خود قرار داد. او همچنین در دولت رئیسی به عنوان نماینده ویژه رییس‌جمهوری در حوزه مدیریت آسیب‌های اجتماعی شد. اقدامات او در حوزه اجتماعی تا چه اندازه مطلوب نظر کارشناسان حوزه اجتماعی است؟
روزن آنلاین - «معتادان متجاهر» و «کودکانی که کار می‌کنند»، از مهم‌ترین عبارت‌هایی بودند که در روزهای ابتدای حضور علیرضا زاکانی در بلدیه تهران، از زبان او مکرر شنیده می‌شدند. او 25 آذر سال 1400 گفته بود که «تا 2 ماه آینده معتاد متجاهری در تهران نخواهیم دید» و در سال 1402 هم وعده داد که کودکان کار در پایتخت تا پایان همان سال جمع‌آوری می‌شوند.
علاقه شهردار تهران «به مدیریت آسیب‌های اجتماعی» تنها به همین وعده‌ها محدود نمی‌شود. او اقداماتی نظیر پاکسازی دره فرحزاد و جمع آوری معتادان متجاهر در این محدوده را در دستور کار خود قرار داد. او همچنین در دولت رئیسی به عنوان نماینده ویژه رییس‌جمهوری در حوزه مدیریت آسیب‌های اجتماعی شد. اقدامات او در حوزه اجتماعی تا چه اندازه مطلوب نظر کارشناسان حوزه اجتماعی است؟ رویکردهای شهردار تهران تا چه اندازه در کاهش آسیب موثر بوده است؟ رییس انجمن مددکاری اجتماعی ایران ضمن تقدیر از دغدغه‌های شهردار در این حوزه، نقدی به قطع ارتباط مدیریت شهری با نهادهای علمی و انجمن‌های تخصصی این حوزه دارد.
به گزارش روزن‌آنلاین، پاکسازی دره فرحزاد، اجرای طرح‌های ضربتی جمع‌آوری معتادان متجاهر و انتقال آنها به یاور شهرها و حضور آنها در این مراکز و جمع‌آوری کودکان کار تنها بخشی از اقداماتی بودند که در روزهای حضور زاکانی در مسند شهرداری تهران با کمک سایر نهادها صورت گرفت. «حسن موسوی چلک»، رییس انجمن مددکاری اجتماعی ایران در گفت‌وگو با «روزن آنلاین» توضیح می‌دهد که شهردار تهران در این حوزه دغدغه‌های جدی دارد: «مدیریت شهری در تهران در حوزه آسیب‌های اجتماعی و به ویژه متکدیان و بی‌خانمان‌ها عملکرد بهتری نسبت به شهرداری‌های دیگر داشته است. بیش از دو دهه است که شهرداری در این حوزه فعالیت می‌کند؛ البته در دوره شهردارهای مختلف نوع این حمایت متفاوت بوده است.» او می‌گوید به واسطه قوانین مرتبط در این حوزه از آیین‌نامه مربوط به متکدیان و بی‌خانمان‌ها گرفته تا برنامه‌های پنج ساله دستگاه‌ها، می‌توانند در این حوزه تکالیفی را به عهده شهرداری‌ها بگذارند. موسوی چلک معتقد است که شهرداری تهران نسبت به باقی شهرداری‌های ایران در حوزه اجتماعی متفاوت‌تر عمل کرده است: «ساختاری درست کرده است، زیرساخت فراهم کرده است، نیروی انسانی گردآوری کرده، خودروهای فوریت اجتماعی دارد، سامان‌سراها و یاورشهرهایی ایجاد کرده است. هیچکس نمی‌تواند منکر این فعالیت‌های خوب شهرداری تهران شود. در مقاطعی در ایام زمستان فوتی‌هایی در خیابان‌ها مشاهده می‌شدند اما شهرداری تهران چند سالی است که به واسطه اقداماتی که داشته، تقریبا این موضوع را مدیریت کرده است و فوتی در خیابان موضوعیتی ندارد؛ البته نمی‌گویم اتفاق نمی‌افتد گاهی اوقات به دلیل بیماری‌ها اتفاق میافتد اما مثل گذشته نیست.»
این مددکار اجتماعی با اشاره به شعار و وعده شهردار تهران درباره به صفر رساندن آسیب اجتماعی در تهران می‌گوید: «طبیعتا آسیب اجتماعی به صفر نمی‌رسد اما شهردار تهران دغدغه‌هایی داشته و حتی مصوبه‌ای از هیات دولت در این حوزه گرفته است و منابعی برای این حوزه پیش‌بینی کرده است.» موسوی چلک اما نقدی به عملکرد فعلی شهرداری در حوزه آسیب اجتماعی دارد و آن هم قطع ارتباط این نهاد با انجمن‌های تخصصی در حوزه اجتماعی است: «عنوان یک انجمن تخصصی در حوزه مددکاری اجتماعی در چند سال اخیر در حوزه معاونت اجتماعی هیچ ارتباطی با ما برقرار نشده است، در دوره آقای احمدی صدر جلسات و دیدارهایی بود اما در یک سال اخیر هیچ ارتباطی نگرفتند و در هیچ رویداد مشترکی شرکت نکردند، بیشتر نوع نگاهشان به انجمن‌ها، تشکل‌های فرهنگی و مذهبی است در حالی که آنها هم یک ظرفیت هستند و انجمن‌های تخصصی روانشناسی، روانپزشکی، جامعه‌شناسی و مددکاری ظرفیت دیگری هستند و در سطوح بین‌المللی و داخلی اثرگذارند.»
رویکردها قابل قبول است؟
به گزارش روزن‌آنلاین، روزهایی که شهرداری تهران از پاکسازی دره فرحزاد خبر می‌داد، برخی از کارشناسان اجتماعی خبر دادند که مشکلات دره فرحزاد به پارک جنگلی لویزان منتقل شده است. رسانه فراز در گفت‌وگو با یک کارشناس درباره این تغییر پاتوق‌ها نوشته بود: «تفاوت پاتوق جدید با دره فرحزاد آن است که فرحزاد دره پایین و فرورفته بود و اغلب مردم از آسیب‌های آن نقطه اطلاع نداشتند، اما جنگل‌های لویزان در قله است و در هر ساعت رانندگان زیادی، تردد معتادان بی سرپناه بین اتوبان‌ها برای وارد شدن به جنگل را می‌بینند که هم برای رانندگان پرخطر است و هم برای کارتن خواب‌ها به قیمت جانشان تمام شده است.»
این اولین بار نیست که چنین رخدادهایی بعد از مدیریت یک پدیده اجتماعی در شهر رخ می‌دهد. «نفیسه آزاد»، جامعه‌شناس پیش‌تر در گفت‌وگو با «روزن آنلاین» درباره این نوع مداخله توضیحاتی داده بود: « یک اشکال مداخله در آسیب اجتماعی این است که ما در آخرین حلقه زنجیر مداخله صورت دهیم، همان چیزی که جامعه‌شناسی نام محصولات آسیب را روی آن می‌گذارد، آن چیزی که ما به نام زباله‌گرد یا کودک کار و ... می‌شناسیم؛ این‌ها آخرین حلقه زنجیر هستند و زنجیره‌ای وجود دارد که آسیب اجتماعی را تولید می‌کنند. یک شکل مداخله در این است، اجتناب ناپذیر است اما صرفا حالت ترمیمی دارد و شما با تمرکز روی این آخرین حلقه، یک ترمیمی انجام می‌دهید. به همین دلیل این گروه‌های اجتماعی عموما از منافع توسعه شهری و رشد اقتصادی بی‌بهره هستند.»
آسیب‌ها صفر نمی‌شوند!
آسیب‌های اجتماعی اما به گفته کارشناسان صفر نمی‌شوند و با شرایط اقتصادی کشور رابطه مستقیم دارند. محسن هاشمی رفسنجانی، رییس سابق شورای شهر تهران مدتی پیش در همین راستا به «روزن آنلاین» گفته بود: « بر اساس نظرسنجی‌ها، ۸۰ درصد از مردم آسیب‌های اجتماعی را از معضلات اصلی شهر تهران می‌دانند. مسائلی مانند حضور معتادان متجاهر و کودکان کار از جمله مواردی است که شهروندان تهرانی نسبت به آن حساس هستند. شنیده شده که اقداماتی در این زمینه انجام شده و گفته شده که تعداد معتادان متجاهر و کودکان کار در سطح شهر کاهش یافته است، با این حال من آمار و اطلاعات دقیقی در این زمینه ندارم. اما با توجه به تورم بالای ۴۰ درصد و مشکلات معیشتی مردم، بعید به نظر می‌رسد که آسیب‌های اجتماعی به‌طور واقعی کاهش یافته باشد. ممکن است این آسیب‌ها از دید عموم پنهان شده باشند، اما کاهش نیافته‌اند. مشکلات اقتصادی ناشی از تحریم‌ها، تورم و کاهش قدرت خرید، به‌ویژه برای بازنشستگان، از عواملی است که به تشدید این آسیب‌ها منجر شده است.» مسائلی که البته تنها به شهرداری مربوط نمی‌شود.
عملکرد شهردار تهران در حوزه حمل و نقل و ترافیک در گفت‌وگوی «روزن‌آنلاین» با رییس سابق شورای شهر تهران بررسی شد
نمره محسن هاشمی به شهرداری زاکانیساخت سالانه 180 هزار واحد مسکونی، هوشمندسازی خدمات شهر، واردات اتوبوس و تاکسی برقی، پاک کردن چهره شهر از آسیب‌های اجتماعی تنها بخشی از وعده‌های علیرضا زاکانی، در مقام شهردار تهران بوده است. حالا که عمر مدیریت او در بلدیه در حال اتمام است، او تا چه اندازه توانسته به وعده‌هایش عمل کند؟ محسن هاشمی رفسنجانی، رییس سابق پارلمان شهری تهران در گفت‌وگو با «روزن آنلاین« بخشی از عملکرد زاکانی در نسبت با وعده‌هایش را زیر ذره‌بین گرفته است. هاشمی از 150 نقطه کور ترافیکی در تهران می‌گوید و به شهرداری زاکانی در این حوزه نمره 10 می‌دهد. او معتقد است شهرداری و دولت در عمل به وعده‌های مربوط به تامین ناوگان حمل و نقل عمومی نیز مردود شده‌اند و نمره بالای 10 دریافت نمی‌کنند. مشروح این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید:
پرونده «روزن‌آنلاین» با موضوع کارنامه عملکرد علیرضا زاکانی در شهرداری تهران - یک
افشین حبیب‌زاده: وعده‌های بی‌سرانجام مدیریت شهری تهران، قابلیت کتاب شدن دارد!/ بعید می‌دانم مردم به مدیریت شهری نمره قبولی بدهندمدیریت ششم شهری تهران به ماه‌های پایانی خود نزدیک شده است. هرچند که عده‌ای چشم انتظار مجلس و رای این نهاد قانونگذار برای افزایش عمر پارلمان شهری به پنج یا شش یا هفت سال هستند اما به نظر می‌رسد اکنون فرصت خوبی برای نقد عملکرد مدیریت شهری است. علیرضا زاکانی، در مقام شهردار با شعارها و وعده‌های بسیاری روی کار آمد. این شعارها تا چه اندازه توانستند نظر جناح مقابل را جلب کنند؟ «روزن آنلاین» با افشین حبیب‌زاده، عضو شورای پنجم درباره این وعده‌ها به گفت‌وگو نشسته است.
