سرنوشت سوال از شهرداران

شهردار تهران دیروز، سه‌شنبه ۱۵ آبان برای پاسخ به سوالات دو عضو شورای شهر تهران راهی پارلمان شهری شد. این پنجمین باری است که اعضای شورای ششم از شهردار تهران طرح سوال کرده‌اند و به نوعی می‌توان شورای ششم و علیرضا زاکانی را رکوردار تازه از نظر تعداد مواجهه با سوال معرفی کرد. اما در ادوار شورای شهر تهران چه کسانی و برای چه موضوعاتی از شهردار منتخبشان سوال پرسیدند؟ 

به گزارش «روزن آنلاین»، سوده نجفی، عضو شورای شهر تهران می‌خواهد بداند، آدرس ۲۰۰ هزار واحد مسکونی که خرداد امسال شهردار تهران با حضور محمد مخبر، سرپرست وقت ریاست جمهوری کلنگ آن را زد، دقیقا کجاست؟

سید جعفر تشکری هاشمی، رییس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر تهران هم خواسته که شهردار به سوالاتش درباره ون‌های سهمیه‌ای دولت و علت واریز پول مازاد بر تعداد ون‌های تحویل گرفته شده از وزارت کشور پاسخ دهد. این موضوعات شهردار تهران را دیر‌وز به پارلمان شهری کشاند.

اما پیش‌تر سه سوال دیگر از جانب نرجس سلیمانی، ناصر امانی و سید جعفر تشکری هاشمی از زاکانی پرسیده شده بود. نجفی درباره وضعیت حمل و نقل پرسیده بود و ناصر امانی جویای انتصابات در شهرداری بود که به گفته خودش برخلاف اساسنامه‌های سازمانی بود. هاشمی هم در نوبت قبلی پیگیر وضعیت سامانه حمل و نقل معلولان و جانبازان بود. 

قانون چه می‌گوید؟

براساس ماده ۷۳ قانون تشکیلات، وظایف و انتخاب شوراهای اسلامی کشور و انتخاب شهرداران: «چنانچه یک یا چند نفر از اعضای شورای شهر به عملکرد شهردار یا عملیات شهرداری اعتراض یا ایرادی داشته باشند، ابتدا توسط رییس‌شورا موارد را به صورت روشن به شهردار تذکر خواهند داد.»  اما در ادامه قانون تاکید شده: «در صورت عدم رعایت مفاد مورد تذکر، موضوع به صورت سوال مطرح می‌شود که در این‌صورت رییس شورا، سؤال را کتباً به شهردار اطلاع خواهد داد و حداکثر ظرف ۱۰ روز پس از ابلاغ، شهردار موظف به حضور در جلسه عادی یا فوق‌العاده ‌شورا و پاسخ به سوال است. چنانچه شهردار از حضور استنکاف ورزیده یا پاسخ وی قانع کننده تشخیص داده نشود طی جلسه دیگری موضوع مجدداً به صورت استیضاح که‌ حداقل به امضای یک‌سوم اعضای شورا رسیده باشد، ارائه می‌شود. فاصله بین ابلاغ تا تشکیل جلسه که از طرف رییس شورا تعیین خواهد شد، حداکثر‌ ۱۰ روز خواهد بود.»

قانون می‌گوید در این مرحله شورا پس از طرح سوال یا سوالات و دریافت جواب شهردار، رأی موافق یا مخالف خواهد داد. در صورتی که شورا با اکثریت دو سوم کل‌اعضا رأی مخالف دهد، شهردار از کار برکنار و فرد جدیدی از سوی شورا انتخاب خواهد شد. جلسه دیروز زاکانی اما به مراحلی که قانون اشاره کرده ختم نشد و باوجود اینکه تشکری هاشمی تاکید داشت که از پاسخ به سوال قانع نشد اما جلسه در نهایت به روبوسی میان اعضای شورا و شهردار ختم شد. 

«سوال» در ادوار شورا

این اولین بار نیست که اعضای شورای شهر تهران از شهردار منتخبشان طرح سوال می‌کنند. در شورای پنجم شهر تهران، این حجت نظری بود که می‌خواست بداند چرا در انتصابات پست‌های مدیریتی جوانان در نظر گرفته نمی‌شوند، در نهایت این پرسش به گفته نظری بنابر مصلحت رییس شورا در جلسه هم‌اندیشی موضوع را مطرح کرد و «سوال» در قالب رسمی هیچ‌گاه به شهردار وقت تهران یعنی پیروز حناچی ابلاغ نشد. 

در این دوره همچنین هشت نفر از اعضای شورای شهر سوالی درباره سرپرست‌هایی که از مدت مجاز سرپرستی آنها گذشته، اما تعیین تکلیف نشده‌اند مطرح کردند و با وجود اینکه این سوال از سوی محسن هاشمی، رییس وقت شورای شهر تهران اعلام وصول شد، اما به حناچی ابلاغ نشد. با تدبیر هاشمی، موضوع به کمیسیون برنامه و بودجه ارجاع و در جلسه‌ای از این کمیسیون با حضور شهردار تهران، بررسی شد. به این ترتیب پرونده این سوال هم بدون اینکه به حضور حناچی در صحن بیانجامد، بسته شد.

در دوره چهارم هم دو موضوع تخلفات هتل اسپیناس و عدم دعوت از روسای کمیسیون‌ها در کمیته تخصیص اعتبار شهرداری تهران، موضوع سوال شده بود. سوالاتی که از سوی ابوالفضل قناعتی و رحمت‌الله حافظی پرسیده شد اما در نهایت به دلیل عدم همراهی سایر اعضا به نتیجه نرسید. 

محمد حقانی، دیگر عضو شورای چهارم بود که از محمدباقر قالیباف شهردار وقت تهران سوال کرد. موضوع سوال او تغییر کاربری زمین موسوم به بوستان مادر واقع در منطقه پنج از فضای سبز به مسکونی و اداری بود؛ زمینی که به اصطلاح بدعت‌آمیز این روزها، مولدسازی شده و بعد از تغییر کاربری بابت بخشی از بدهی‌های مربوط به بزرگراه طبقاتی صدر و اما علی (ع) تهاتر شده بود. با این حال او هم در شورای ۳۱ نفره یکی از گروه اقلیت منتقدان بود و در نتیجه پاسخ قانع‌کننده‌ای دریافت نکرد و با این حال امکان استیضاح هم فراهم نشد.

طرح سوال در دوره سوم هم به نوعی تابو به حساب می‌آمد. علت آن شاید به نحوه مدیریت رییس شورای شهر تهران یعنی مهدی چمران باز گردد، به همین دلیل هم در بررسی‌های اینترنتی نوشته شده که حسن بیادی، عضو شورا در یک جلسه بدون مستمع سوالی درباره زمین‌های چهاردانگه مطرح کرده که شهردار وقت تهران یعنی محمدباقرقالیباف هم آن زمان به همین دلیل به شورای شهر آمد و توضیحاتی داد. بیادی هم در ادامه اعلام کرد که از توضیحات شهردار قانع شد.

همان ایام حمزه شکیب، رییس کمیسیون عمران و شهرسازی شورای شهر تهران درباره تراکم سیار و حواشی پیرامون آن سوال خود را به صورت مکتوب به هیات رییسه وقت شورای شهر تقدیم کرد. تراکم سیار شکل بی‌ضابطه‌ای از تراکم‌فروشی است که در سال 1390 با مخالفت برخی اعضای شورای شهر مواجه و در نهایت بساط آن چند سال بعد برچیده شد. هرچند مهدی چمران، رییس شورای سوم شهر تهران مسیر این سوال را هم با ریش‌سفیدی به نحوی تغییر داد تا قالیباف به جای حضور در صحن، در یک جلسه خصوصی حمزه شکیب را اقناع کند و بعدتر شکیب هم اعلام کرد که از توضیحات شهردار وقت، قانع شده است.

شورای اولی‌ها هم از ظرفیت سوال از شهردار استفاده کرده بودند. آن‌ها شهردار منتخب خود یعنی مرتضی الویری را ۱۴ آبان سال ۱۳۸۰ استیضاح کردند. الویری برای پاسخ به سوالات پنج نفر از اعضای شورای شهر، راهی پارلمان شده بود. صدیقه وسمقی، عضو اسبق شورای شهر تهران به گواه خبرگزاری ایرنا در این جلسه استیضاح گفته است: اکثر اعضای شورای شهر پیش از این قصد استیضاح شهردار تهران را داشتند ، اما به دلیل مصحلت‌اندیشی‌های مختلف از جمله در خصوص انتخابات، این استیضاح را به تاخیر انداختند. 

هرچند الویری پیروز میدان استیضاح بود، اما در نهایت از سمت خود استعفا کرد و محمدحسن ملک مدنی به جای او نشست. اما در نهایت او هم بعد از انحلال شورای شهر، از سوی وزیر کشور برکنار شد. 

به گزارش روزن‌آنلاین، اگرچه برخی از اعضای شورای ششم شهر تهران در پایان جلسه دیروز از پاسخ‌های زاکانی قانع نشدند، اما با توجه به اینکه همچنان تعداد حامیان شهردار تهران اندکی از منتقدان او بیشتر است، باید دید آیا طرح سوال از شهردار تهران ادامه خواهد داشت و او به چند قدمی استیضاح می‌رسد یا نه.