چالش تأمین آب شرب برای ۱۹ میلیون تهرانی تا سال ۱۴۲۵

یک کارشناس محیط زیست گفت: با رشد جمعیت پیش‌بینی‌شده در تهران برای افق ۱۴۲۵ (۱۹ میلیون نفر)، کمبود آب شرب به میزان ۶۲۵ میلیون متر مکعب در صورت مصرف فعلی و ۳۷۰ میلیون متر مکعب با مدیریت مصرف تخمین زده می‌شود.

به گزارش روزن آنلاین، استان تهران با بحرانی جدی در زمینه منابع آب روبرو است که تحت تأثیر افزایش جمعیت، کاهش بارندگی، و بهره‌برداری غیرمجاز از منابع زیرزمینی قرار دارد. شرایط به گونه‌ای است که بسیاری از کارشناسان، این وضعیت را غیرقابل تحمل توصیف می‌کنند.

کاهش 40 درصد بارندگی‌ها در تهران

افت منابع آبی و بحران آبخوان‌ها تحت تاثیر کاهش بارش‌ها بوده است؛ در سال آبی 1401 ـ 1402، بارندگی در تهران 40 درصد کمتر از میانگین 50 ساله بوده است. این کاهش در کنار افزایش مصرف، فشار قابل توجهی بر سدها و منابع زیرزمینی وارد کرده است. از جمله، ظرفیت سدهای مهم مانند لتیان و ماملو به دلیل رسوبات و کاهش بارندگی به شدت کاهش یافته است.​

همچنین برداشت غیرمجاز از چاه‌های آب زیرزمینی به شدت گسترش یافته که این موضوع، همراه با حفر چاه‌های غیرمجاز، منجر به افت سطح آب زیرزمینی و کاهش کیفیت آن شده است​.

افزایش جمعیت و توسعه شهرنشینی در تهران نیز نیاز به آب را فراتر از توان تأمین منابع موجود برده است. بر اساس گزارش‌ها، ظرفیت منابع آبی استان برای جمعیت فعلی نیز کافی نیست و محدودیت‌های جدید، تأمین آب سالم و پایدار را دشوارتر کرده است​.

در رابطه با این موضوع، الهه موحدی؛ کارشناس محیط زیست به تسنیم می‌گوید: سطح آب‌های زیرزمینی استان تهران هر سال به‌طور متوسط 0.56 متر کاهش پیدا می‌کند و کمبود آب سالانه به 130 میلیون متر مکعب می‌رسد. در اوایل دهه 90، 75 درصد از آب موردنیاز تهران از منابع سطحی و 25 درصد از زیرزمینی تأمین می‌شد، اما در سال 1401 این نسبت به 50 درصد از هر منبع تغییر کرده است.

میزان مصرف آب در بخش‌های مختلف استان

وی بیان کرد: در استان تهران کشاورزی و صنایع وابسته 50 درصد از مصرف کل آب، شامل 1170 میلیون متر مکعب از منابع زیرزمینی و 765 میلیون متر مکعب از منابع سطحی، شرب و بهداشت 42 درصد مصرف کل آب، شامل 885 میلیون متر مکعب از منابع زیرزمینی و 780 میلیون متر مکعب از منابع سطحی، فضای سبز 5 درصد مصرف کل آب، شامل 190 میلیون متر مکعب از منابع زیرزمینی و کمتر از 1 میلیون متر مکعب از منابع سطحی و صنعت و خدمات 3 درصد مصرف کل آب که عمدتاً از منابع زیرزمینی را تشکیل می‌دهند.

وضعیت آب شهر تهران

این کارشناس درباره مصرف آب شرب تهران نیز توضیح داد: مصرف سالانه آب شرب در شهر تهران 740 میلیون متر مکعب از آب سطحی و 320 میلیون متر مکعب از آب زیرزمینی است. در صنعت، سالانه 28 میلیون متر مکعب آب زیرزمینی استفاده می‌شود. همچنین برای فضای سبز شهر تهران، از 230 میلیون متر مکعب آب مصرفی، 57 درصد از چاه‌های مجاز، 30 درصد از چاه‌های غیرمجاز و 13 درصد از چشمه‌ها و آب‌های سطحی تأمین می‌شود.

چالش‌های آینده

موحدی تأمین آب تهران در این شرایط را چالش آینده تهران دانست و گفت: در بازه زمانی 1401 ـ 1402، 1203 میلیون متر مکعب آب برای شرب به تهران منتقل شد. با رشد جمعیت پیش‌بینی‌شده برای افق 1425 (19 میلیون نفر)، کمبود آب شرب به میزان 625 میلیون متر مکعب در صورت مصرف فعلی و 370 میلیون متر مکعب با مدیریت مصرف تخمین زده می‌شود.

وی تصریح کرد: با این شرایط، فرونشست زمین به دلیل افت منابع آبی نه تنها عجیب نیست، بلکه یک پیامد طبیعی است که نیازمند اقدامات فوری مدیریتی و مصرف بهینه آب است.

راهکارها و چشم‌انداز

این کارشناس تأکید کرد: برای مدیریت بحران، توجه به یک سری از مسائل ضروری است؛ یکی از این مسائل بهبود سیستم قیمت‌گذاری آب است که این اقدام می‌تواند مصرف آب را بهینه کند و بهره‌وری اقتصادی را افزایش دهد. سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها و توسعه زیرساخت‌های جدید برای بهره‌برداری از منابع پایدارتر نظیر بازچرخانی آب موضوع دیگری است که اهمیت دارد.

موحدی افزود: موضوع مهم دیگر مدیریت در شبکه انتقال آب است؛ متأسفانه 30 درصد آب تهران در شبکه انتقال هدر می‌رود که این موضوع باید برطرف شود.

به گفته وی، پلمب کردن چاه‌های غیرمجاز، اصلاح الگوی کشت و نصب کنتور بر چاه‌های مجاز نیز اهمیت بسیاری دارد.

موحدی در پایان گفت: با ادامه این روند، وضعیت فعلی منابع آبی تهران به یکی از بحرانی‌ترین مسائل زیست‌محیطی کشور تبدیل خواهد شد، مگر اینکه اصلاحات جدی و فوری در مدیریت و مصرف منابع اعمال شود.

منبع: خبرگزاری تسنیم