روزگاری نه چندان دور شهر تهران را به یک کارگاه عمرانی تشبیه میکردند؛ در شرق و غرب و شمال و جنوب تهران پروژههای بزرگ موازی با هم در حال ساخت بود، از بزرگراه امام علی (ع) تا برج میلاد؛ از راهاندازی خط شش و هفت مترو تا ساخت مجموعههای فرهنگی همچون باغ کتاب. اما حالا با اینکه ادعاهای زیادی درباره فعالیت کارگاههای عمرانی شهر مطرح میشود، نگاهی به فهرست پروژهها نشان میدهد آنچنان که بیان میشود جنس پروژههای در حال اجرا شاخص و فرامنطقهای نیست.
به گزارش روزنآنلاین؛ شهر تهران در دوران شهرداری محمدباقر قالیباف شاهد پروژههای عظیم بود، هرچند که از نظر انضباط مالی ولخرجیها و بذل و بخششهایی در قالب املاک نجومی و همینطور صدور هولوگرامهای سیار بودیم، اما با این حال در آن دوره تحول فیزیکی شهر به واسطه پروژههای عمرانی بزرگمقیاس آشکار بود. در فاصله سالهای ۹۶ تا ۱۴۰۰ رویکرد تیم مدیریت شهری وقت با دوره قالیباف متفاوت بود و با توجه به محدودیتهای درآمدی در شهر تحت تاثیر رکود ساختمانی فراگیر، پروژههای کوچکمقیاس مثل احداث پلازهای شهری را در اولویت قرار داد.
از دو سال قبل با روی کار آمدن علیرضا زاکانی، این چشمانداز در سخنان او و مدیرانش مطرح شد که قرار است کارگاههای متوقف عمرانی فعال و کارگاههای جدیدی نیز ایجاد شود. اما نگاهی به لیست پروژههای عمرانی شهرداری تهران در این دوره نشان میدهد که «ساخت ورودی شهرداری یکی از مناطق»، «رنگآمیزی جداره شهری»، «کفسازی در مسیر پیادهراه یک بوستان» یا «بهسازی فضای اسکان کارگری» که به نوعی حداقلیترین ماموریتهای شهرداری است، به عنوان پروژه عمرانی در لیست گنجانده شده است.
هرچند که مجید باقری معاون برنامهریزی شهرداری تهران معتقد است که این پروژهها از دید مردم انتخاب شدهاند، چراکه سال گذشته شهرداری طرحی را با عنوان «من شهردارم» اجرا کرد و از شهروندان خواست که با مطرح کردن مشکلات محلات خود، شهرداری را در شناسایی و حل آن کمک کنند. طرح من شهردارم سال گذشته اجرایی شد و براساس آمار منتشره از سوی شهرداری تهران ۳۴۵ هزار نفر از شهروندان از جمعیت ۹ میلیونی تهران در این طرح شرکت کردند. این طرح به تعریف بیش از ۱۴۰۰ پروژه در سطح شهر منجر شده و حالا قرار است در آیندهای نزدیک مرحله دوم این طرح آغاز شود.
باقری در پاسخ به اینکه چرا نوع پروژههای در معرض انتخاب، کوچک و محلهای است، به روزنآنلاین گفت: این پروژههای کوچک و محلی را شهروندان بیشتر انتخاب کردهاند؛ دلیلش آن است که شهروندان با توجه به سکونت و استقرارشان در یک محله خاص و تعدد رفت و آمد در آن محله، نیاز و اولویت خدمات شهری، عمرانی، فنی، ورزشی، اجتماعی و فرهنگی آن محله بیشتر به چشمشان میآید و تمایل دارند که شهرداری آن نیاز را برطرف سازد و از سوی دیگر، شهروندان به این موضوع آگاهند که پروژههای کلان و بزرگ شهر تهران توسط خود مدیریت شهری و شورای شهر، پیگیری و اجرا میشود؛ مثل احداث مترو، واردات واگن و اتوبوس، ساخت بزرگراه و… و به همین دلیل آنها پروژههای کوچک و محلهای را انتخاب کردند.
البته این توضیحات در حالی مطرح شده که پارسال در میان گزینههای مطرح شده برای انتخاب شهروندان در سامانه من شهردارم، اصلا پروژه بزرگمقیاسی وجود نداشت! به تعبیر دقیقتر شهرداری تصمیمی برای نظرسنجی از شهروندان درباره پروژههای عمرانی بزرگ و گرانقیمت شهر نداشته و خود درباره آنها تصمیمگیری کرده و میکند.
باقری در مورد وضعیت پیشرفت فیزیکی پروژههای اعلامی با تاکید بر اینکه طبق اطلاعات و آمار ارائه شده از سوی «دفتر پایش برنامه، کنترل پروژه و ارزیابی عملکرد شهرداری تهران»، از مجموع ۱۴۳۶ پروژهی منتخب شهروندان در طرح «من شهردارم» تا کنون ۷۴۲ پروژه معادل حدود ۵۱ درصد به اتمام رسیده و در اختیار شهر و شهروندان قرار گرفته است. گفت: ۳۹۳ پروژه نیز فعال است و در آینده نزدیک به بهرهبرداری خواهد رسید اما ۳۰۱ پروژه هنوز شروع نشده که یا در مرحله طراحی و واگذاری پیمان بوده و یا فصل مناسب کار در پروژه فرا نرسیده است. به عنوان مثال پروژههای مرتبط با کاشت درختان در فصل زمستان انجام خواهد شد.
معاون برنامهریزی و امور شوراهای شهردار تهران در مورد نحوه انتخاب پروژههای آینده پایتخت نیز با تاکید بر اینکه طرح «من شهردارم» به عنوان یک ابرپروژه شهری و اجتماعی، محدود به یک سال و دو سال نیست، گفت: بنابراین امسال هم شهروندان تهرانی میتوانند خودشان به عنوان شهرداران تهران با مراجعه به سامانه اینترنتی .MANSHAHRDARAM.TEHRAN.IR پروژههای اولویتدار و مورد نیاز محله و منطقه خود در شهر تهران را انتخاب کنند تا در فرایند تدوین بودجه 1403 شهرداری تهران، بودجه و اعتبار لازم برای اجرای پروژههای منتخب شهروندان اختصاص داده شود.
اینکه عمده درخواستهای مردم از جنس امور جاری و نگهداشت شهر است، از نگاه کارشناسان میتواند انعکاسی از نقطه ضعف شهرداری در ایفای ماموریتهای جاری و نگهداشت باشد. قطعا اگر شهرداری در انجام وظایف محوله اهتمام داشت، شهروندان مجبور نبودند برای رفع بوی بد انهار یا وضعیت آسفالت و… در سامانه ۱۳۷ پیام ثبت کنند و اساسا جای سوال است که سهم نخبگان شهری در مورد تشخیص ضرورت پروژههای کلانمقیاس چیست؟ چرا ظرفیتی در طرح من شهردارم برای بیان نظرات کارشناس دیده نشده است؟
البته لازم به تذکر است که با وجود تشویق شهروندان برای شرکت در دور دوم این طرح، وقتی به سایت من شهردارم مراجعه میکنید با این پیام که «در حال حاضر امکان ثبت امکانپذیر نیست» روبرو می گشوید! و با این پیام خطا شاید وقتی دیگر شهروندان بتوانید پیام و دیدگاه خود را ثبت کنند.