در حالی که قرار بود نیمسال دوم 1402 نسخه جدید طرح ترافیک تهران به صورت آزمایشی اجرا و نقاط قوت و ضعف آن احصا شود، هنوز جزییات این طرح تعیین تکلیف نشده و با توجه به تعیین سرپرست پرمشغله برای این سازمان؛ به نظر می‌رسد اعمال تغییر در طرح ترافیک به محاق رفته است.
به گزارش روزن‌آنلاین، چند دهه از اجرای طرح ترافیک در هسته مرکزی پایتخت می‌گذرد؛ طرحی که در دهه 60 با توجه به شرایط ترافیکی و جمعیتی آن دوران و سرانه به مراتب پایین‌تر استفاده از خودروی شخصی تعریف شد و در سال‌های ا‌ل اجرا توانست تا حدودی عبور و مرور خودروها را ساماندهی کند اما با گسترش شهر تهران به لحاظ وسعت و جمعیت و نیز افزایش تعداد خودرو ها دیگر نسخه ترافیکی چند دهه قبل کارآیی سابق خود را از دست داده و مدیران شهری در اندیشه تحول در اجرای این طرح هستند.
در دوره پنجم مدیریت شهری محسن پورسیدآقایی معاون وقت حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران تغییراتی در نحوه اجرای طرح ترافیک ایجاد کرد اما این تغییرات در حوزه نحوه تعیین عوارض، محدود و بیشتر ناظر بر فرآیند هوشمندسازی پرداخت آن بود؛ به‌گونه‌ای که زمان ورود و خروج در محدوده طرح و داشتن معاینه فنی با اعمال ضریب مشخصی، تخفیف در عوارض نهایی به همراه داشته و این نسخه تاکنون نیز در حال اجراست. هدف این بود که استفاده‌کنندگان از خودروی شخصی ساعات غیراوج را برای تردد در مرکز شهر انتخاب کنند و به این ترتیب از ترافیک و آلودگی در این محدوده کاسته شود.
باور مدیران شهری در دوره فعلی این است که چنین نسخه‌ای از طرح ترافیک حدود پنج سال پس از اجرا نتوانست به کاهش موثر بار ترافیک در هسته مرکزی شهر بیانجامد و حتی پای خودروهای بیشتری را نیز به این محدوده طرح ترافیک باز کرد، چراکه به نوعی طرح ترافیک «پولی» شده بود و عده بیشتری به وزو. به این محدوده در ازای پرداخت عوارض تشویق می‌شدند؛ به ویژه با توجه به اینکه عوارض پرداختی بابت یک سفر شهری در سفرهای روزمره بعضا حتی از بهای یک سفر با تاکسی اینترنتی ارزان‌تر است و در واقع نرخ تعریف شده برای این طرح، بازدارنده نیست.
ضعف‌های نسخه فعلی طرح ترافیک سبب شد که در دوره کنونی مدیریت شهری، تغییر در این طرح مورد تاکید اعضای شورای شهر همچون سیدجعفر تشکری هاشمی رییس کمیسیون عمران و حمل و نقل قرار گیرد؛ بگونه ای که از همان روزهای اول شروع به کار مدیریت شهری بارها براین مسئله تاکید کرد تا اینکه در شهریور ماه سالجاری در شورای ترافیک تهران، کلیات تغییر در طرح ترافیک به تصویب رسید.
فرمول عوارض در طرح ترافیک جدید
مجتبی شفیعی مدیرعامل سابق سازمان حمل و نقل ترافیک شهرداری تهران با تاکید بر اینکه طرح ترافیک فعلی کارآیی لازم را ندارد، اعلام کرد که در ایده طرح جدید ترافیک، تعیین میزان عوارض خودروها بر اساس «طول و مدت سفر، میزان ازدحام معابر، سطح آلودگی هوا و نیز نوع معاینه فنی و آلایندگی خودرو» مشخص می‌شود، یعنی هر چقدر پیمایش بیشتری در محدوده طرح ترافیک صورت گیرد، باید عوارض بیشتری پرداخت شود و میزان عوارض پرداختی باید مبتنی بر میزان عارضه‌ای باشد که به شهر تحمیل می‌شود.
هرچند تصور مدیران شهرداری این است که اگر فرمول عوارض به این ترتیب تغییر کند، در نهایت این ساز و کار عادلانه‌تر خواهد شد، اما تشکری هاشمی رئیس کمیسیون حمل ونقل شورای شهر تهران در این رابطه به روزن‌آنلاین گفت: عادلانه شدن نرخ عوارض باید تنها یکی از شاخص‌های تغییر در طرح ترافیک فعلی باید باشد. وی افزود: نسخه‌ای که بیش از ۴۰ سال پیش نوشته شده، نمی‌تواند همچنان راه حل مطلوب ما باشد؛ در حال حاضر محدوده طرح ترافیک با وجود اجرای این طرح آلوده‌ترین نقطه شهر در نیمه دوم سال است و بغرنج‌ترین وضعیت ترافیک را دارد، طوری که بعضا اتوبوس‌ها زمان زیادی را در ترافیک تلف می‌کنند و حمل و نقل عمومی کارایی خود را در این محدوده از دست داده است. وی معتقد است این وضعیت نشان‌دهنده عدم عمل به وظایف در قبال طرح ترافیک و یا پاسخگو نبودن ضوابط موجود برای حل معضلات مرکز شهر است و بدیهی است که وضعیت فعلی در این محدوده مطلوبیت ندارد.
بررسی تعریف چند پهنه ترافیکی به جای یک محدوده
این عضو شورای شهر تهران با تاکید بر اینکه تمام جنبه‌های طرح ترافیک فعلی باید مورد بررسی قرار گیرد، به لزوم حضور کارشناسان و متخصصان حوزه ترافیک در بررسی تغییرات این طرح اشاره کرد و گفت: متخصصان باید در مورد وضعیت محدوده که آیا لازم است کوچکتر شود یا توسعه پیدا کند نیز پاسخ دهند و حتی ممکن است برای تهران به دلیل گستردگی و ایجاد بازارهای متعدد در سطح شهر، تعریف چند قطب و پهنه به عنوان محدوده ترافیکی تعریف نیاز باشد. وی افزود: حتی ممکن است بگویند ایده ایجاد محدودیت در ترددهای خودرویی مرکز شهر یعنی طرح ترافیک فعلی غلط است؛ باید بررسی تخصصی متناسب شرایط روز صورت گیرد نه اینکه صرفا با شعار «عدالت در پرداخت» از بررسی و تغییر سایر ابعاد طرح ترافیک غافل شویم، درست نیست.
به گزارش روزن‌آنلاین، با وجود اینکه بر اساس مصوبه شورای ترافیک تهران مقرر شده بود که طرح تجدید با اعمال تغییراتی در نیمه دوم سالجاری به صورت پایلوت اجرایی شود تا اشکالات آن احصا شده و از ابتدای سال آینده ملاک عمل قرار گیرد، اما عمر این مصوبه به 2 ماه نرسید و با تغییر مدیرعامل سازمان حمل ونقل شهرداری تهران و تعیین سرپرست پرمشغله برای این سازمان؛ به نظر می رسد تغییر در اجرای طرح ترافیک به محاق رفته است. علیرضا زاکانی شهردار تهران ماه گذشته در احکام جداگانه «محسن هرمزی» را به سمت‌های معاون حمل و نقل و ترافیک»، «سرپرست شرکت راه آهن شهری تهران وحومه (مترو)» و «سرپرست سازمان حمل و نقل ترافیک» منصوب کرد و دور از ذهن نبود که تغییر در طرح ترافیک در سایه مشغله‌های متعدد این پست‌های سازمانی به محاق برود.