مظلومیت لاک‌پشت‌های اقیانوس‌پیما
لاک‌پشت‌های اقیانوس‌پیما، به‌عنوان یکی از گونه‌های منحصربه‌فرد و در حال انقراض، نقش مهمی در اکوسیستم‌های دریایی ایفا می‌کنند. این جانوران با سفرهای طولانی در اقیانوس‌ها، از تعادل زیستی و سلامت دریا محافظت می‌کنند.
مهدی خاکی فیروز-روزنامه نگار
سالها پیش در ساختمان مرکزی سازمان حفاظت محیط‌زیست در پارک پردیسان، نهار مهمان رئیس وقت این سازمان بودم که نامه یکی از سازمان‌های بین المللی در مورد اهمیت سواحل جنوبی ایران برای تخم‌گذاری لاک‌پشت‌های غول‌پیکر اقیانوس‌پیما را به من نشان داد و با لحن شوخ‌طبعانه همیشگی‌اش گفت: چرا باید ۲۵۰ کیلومتر از ساحل خود را برای این لاکپشتها دست‌نخورده بگذاریم؟ می‌خواهم به این نامه جواب بدهم و بگویم ما فقط ۵۰ کیلومتر برای تخم‌گذاری این لاکپشتها اختصاص می‌دهیم و اگر کافی نیست، بروند بقیه تخم‌هایشان را در سواحل کشورهای همسایه بگذارند!
لاک‌پشت‌های اقیانوس‌پیما، به‌عنوان یکی از گونه‌های منحصربه‌فرد و در حال انقراض، نقش مهمی در اکوسیستم‌های دریایی ایفا می‌کنند. این جانوران با سفرهای طولانی در اقیانوس‌ها، از تعادل زیستی و سلامت دریا محافظت می‌کنند.
سواحل جنوبی ایران، به‌ویژه در مکران، مکان‌های حیاتی برای تخم‌گذاری این لاکپشتها هستند. یکی از تصورات نادرست رایج درباره این لاکپشتها این است که به‌دلیل اقیانوس‌پیما بودنشان، می‌توانند در هر ساحل یا حتی در کشورهای دیگر تخم‌گذاری کنند. اما واقعیت این است که لاک‌پشت‌های اقیانوس‌پیما به‌طور خاص به سواحل و شرایط زیست‌محیطی معین برای تخم‌گذاری وابسته‌اند. آنها معمولاً به سواحل آشنایی بازمی‌گردند که خودشان در آنها متولد شده‌اند. این وابستگی به زیستگاه مشخص، آنها را در برابر آسیب‌ها و تخریب سواحل بسیار آسیب‌پذیر می‌کند.
آسیب به سواحل ایران نه‌تنها به کاهش تعداد لاک‌پشت‌های اقیانوس‌پیما منجر می شود، بلکه به خطر انقراض این گونه نیز دامن می‌زند. تخریب زیستگاه‌ها، آلودگی و تردد انسان‌ها، بر فرایند تخم‌گذاری آنها تأثیر منفی میگذارد و تعداد نسل‌های آینده را کاهش میدهد.
حفاظت از سواحل ایران و ایجاد محیط‌های امن برای تخم‌گذاری این لاکپشتها، نه‌فقط مسئولیت زیست‌محیطی ماست، بلکه تنوع زیستی و سلامت اقیانوس‌ها را نیز حفظ می‌کند. برای اطمینان از بقای این گونه‌های ارزشمند، باید با همکاری سازمان‌های دولتی، جوامع محلی و فعالان محیط‌زیست، اقداماتی جدی برای حفاظت از سواحل و زیستگاه‌های آنها انجام دهیم.
حفاظت از لاک‌پشت‌های اقیانوس‌پیما و توسعه گردشگری دریایی و ساحلی در جنوب ایران، باید به‌گونه‌ای هماهنگ و آشتی‌بخش دنبال شود. اگر این دو موضوع به‌درستی مدیریت شوند، به یکدیگر کمک می‌کنند تا مردم از مزایای مشترک محیط‌زیست پایدار و گردشگری طبیعی بهره‌مند شوند. برای دستیابی به این آشتی، اولین قدم آموزش و آگاهی‌بخشی است. برنامه‌های آموزشی برای گردشگران و جوامع محلی در مورد اهمیت حفاظت از لاکپشتها و اکوسیستم‌های ساحلی، به درک و احترام بیشتر نسبت به این موجودات می‌انجامد. بدین‌منظور لازم است اطلاعاتی درباره زمان‌های تخم‌گذاری و مناطق حساس، به‌طور گسترده منتشر شود.
علاوه‌براین، ایجاد زیرساخت‌های پایدار برای گردشگری که به‌طور خاص برای جلوگیری از آسیب به زیستگاه‌های لاکپشتها طراحی شده‌اند، مانند مسیرهای مشخص برای بازدیدکنندگان، اثرات منفی را کاهش میدهد. همچنین، تشویق به گردشگری مسئولانه که بر مبنای حفاظت از محیط‌زیست است، به جذب گردشگران علاقه‌مند به طبیعت می‌انجامد. تورهای مشاهده لاکپشتها باید تحت‌نظارت متخصصان محیط‌زیست باشد و از نزدیک‌شدن گردشگران به محل تخم‌ریزی جلوگیری شود.
حمایت از پروژه‌های حفاظتی نیز یکی دیگر از راهکارهاست. می‌توان گردشگران را تشویق کرد تا با مشارکت مالی و فنی در پروژه‌های حفاظتی و داوطلبانه، نقش مثبتی در حفظ لاکپشتها ایفا کنند. این نوع فعالیت‌ها نه‌فقط به حفاظت ازاین‌گونه کمیاب کمک می‌کند، بلکه تجربه‌ای ارزشمند برای گردشگران فراهم می‌آورد.
درنهایت، برگزاری جلسات مشترک میان مقامات گردشگری و سازمان‌های محیط‌زیست برای بررسی و مدیریت برنامه‌های گردشگری و تأثیر آنها بر لاکپشتها و دیگر موجودات دریایی، اقدامی لازم برای به بهینه‌سازی فعالیتهای این دو بخش است.
باتوجه به اینکه سواحل ایران مکان‌های مهمی برای تخم‌گذاری لاک‌پشت‌های اقیانوس‌پیما هستند، توجه به این نکات، به حفاظت از این‌گونه‌های آسیب‌پذیر منجر می‌شود و درعین‌حال، گردشگری پایدار را توسعه میدهد. این هم‌زیستی، می‌تواند به‌عنوان الگویی برای دیگر مناطق ساحلی جهان نیز مطرح شود.
منبع: روزنامه پیام ما
