آفت اقتصادی آرامستان‌های جدید پایتخت؛ توصیه پژوهشگران چیست؟
مدیران شهری به تازگی خبر داده‌اند که استانداری با احداث سه آرامستان جدید در مناطق 15، 18 و 20 موافقت کرده است؛ آرامستان‌هایی که برخی از کارشناسان شهری را نگران مساله توسعه طولی شهر تهران کرده است. محمود اولاد، کارشناس اقتصاد شهری اما در گفت‌وگو با «روزن آنلاین» توضیح می‌دهد که مکان‌یابی این آرامستان‌ها اگر همه‌جانبه نباشد، می‌توانند مصائب دیگری هم از بعد اقتصادی برای شهر تهران داشته باشد؛ از جمله ایجاد شهرک‌ها و ساختمان‌های «یک شبه ساخت». او با استناد به پژوهشی که پیش‌تر در انجام آن مشارکت داشته، معتقد است که گورستان‌ها باید در نهایت به عنوان فعالیت‌های درونمنطقهای به رسمیت شناخته شوند.
مدیران شهری به تازگی خبر داده‌اند که استانداری با احداث سه آرامستان جدید در مناطق 15، 18 و 20 موافقت کرده است؛ آرامستان‌هایی که برخی از کارشناسان شهری را نگران مساله توسعه طولی شهر تهران کرده است. محمود اولاد، کارشناس اقتصاد شهری اما در گفت‌وگو با «روزن آنلاین» توضیح می‌دهد که مکان‌یابی این آرامستان‌ها اگر همه‌جانبه نباشد، می‌توانند مصائب دیگری هم از بعد اقتصادی برای شهر تهران داشته باشد؛ از جمله ایجاد شهرک‌ها و ساختمان‌های «یک شبه ساخت». او با استناد به پژوهشی که پیش‌تر در انجام آن مشارکت داشته، معتقد است که گورستان‌ها باید در نهایت به عنوان فعالیت‌های درونمنطقهای به رسمیت شناخته شوند.
به گزارش روزن آنلاین، ظرفیت بهشت زهرای 54 ساله تهران رو به اتمام است. برخی خبرگزاری‌ها می‌گویند که 30 درصد از ظرفیت قبور این آرامستان خالی است؛ اما سال‌هاست که مدیران شهری در پی ساخت حداقل یک قبرستان تازه هستند. به تازگی استانداری تهران با احداث سه آرامستان جدید در مناطق 15، 18، 20 در شهر تهران موافقت کرده است. آرامستان‌هایی که فارغ از مسائل محیط زیستی در شهر تهران، می‌توانند بحران‌های دیگری ن هم در این شهر بحران‌زده ایجاد کنند.
یک شهرساز به تازگی از احتمال توسعه افقی شهر تهران در این مدل ایجاد آرامستان‌های تازه انتقاد کرده است. «فرنوش مخلص»، دکتری منظرشهری می‌گوید آرامستان‌ها یا قبرستان‌ها فضاهای عمومی ناگفته شهر هستند و فضاهایی هستند که می‌توانند حدود و قلمروی نامرئی شهر را در مدیریت و برنامه‌ریزی توسعه آتی شهر تعریف کنند. او تاکید کرده که آرامستان‌ها یک پتانسیل و ظرفیت نامرئی برای توسعه شهر محسوب می‌شوند و انتخاب مناطق 15 و 18 برای احداث آرامستان‌های جدید، از این جهت نگران‌کننده است.
«محمود اولاد»، کارشناس اقتصاد شهری با نگاهی مشابه، اما از زاویه دیگری به این موضوع می‌نگرد. او در گفت‌وگو با «روزن آنلاین» به پژوهشی اشاره می‌کند که در دهه 80 درباره گورستان‌های تازه در شهر تهران اجرا شده بود. اولاد به عنوان یکی از پژوهشگران این مطالعه می‌گوید: ایجاد گورستان در بیرون از سطح شهر اشتباه بود؛ زیرا رابطه بازماندگان با فوت‌شدگان قطع نمی‌شود: «اینکه گورستان بیرون از شهر باشد، ایراد بود.»
گورستان‌ها باید درون منطقه‌ای باشند
او می‌گوید گورستان‌ها می‌تواند فضاهای جمعی و چند عملکرده و در خدمت محله باشد و توضیح می‌دهد: آرامستان‌ها حتی می‌تواند فضاهای سبز، فضای کنشگری و نظایر آن باشد و در آن پژوهش نیز به این موضوعات پرداخته شده بود.
اولاد با استناد به آن مطالعه تاکید می‌کند که سناریوهای متفاوتی برای گورستان‌ها عنوان شده بود و حتی به این موضوع اشاره بود که در کشورهای مسلمان دیگر، چه سیاستی در این حوزه وجود دارد.
اسکان غیررسمی، جدی گرفته شود
این پژوهشگر اقتصادی می‌گوید نتایج مطالعه قبلی در این حوزه نشان داده است که در کوتاه‌مدت و در گام اول باید به سراغ مکان‌یابی چند نقطه از شهر برای ایجاد گورستان رفت و در میان‌مدت باید احیای گورستان‌های محلی را در دستور کار قرار داد. همچنین در بلند مدت باید در هر یک از مناطق شهری یک گورستان ایجاد شود.
به گفته اولاد، تاکید پژوهشگران این است که چنین فضاهایی باید داخل شهر و در محلات ایجاد شود و به اصل ایجاد آرامستان به چشم یک مکان درونمنطقهای نگریست.
او معتقد است که وقتی گورستان در بیرون از شهر پیش‌بینی می‌شود، در واقع فعالان اقتصادی از دهک‌های پایین هم به بیرون از شهر به نوعی اخراج می‌شوند: «در گورستان بزرگ هم از گل‌فروش گرفته تا سایر فعالیت‌های سطح پایین، سکونتشان را هم به بازار غیررسمی و شهرک‌های یک شبه ساخت می‌برند.»
او می‌گوید در کنار این فعالان غیررسمی، فعالان رسمی مانند سنگ‌فروشان هم به همان مناطق می‌روند و این یعنی: «منطقه به شهرک‌های جاذب جمعیت تبدیل می‌شود.»
اولاد تاکید می‌کند که برنامه‌ای که برای مکان‌یابی گورستان تعیین می‌شود، باید همه این موضوعات را ببیند و می‌افزاید: «این برنامه باید فعالان اقتصادی مرتبط با آرامستان‌ها را ببیند، محل اسکانشان را ببیند و با این اوصاف، در نهایت باید به عنوان یک کارکرد درون منطقه‌ای به رسمیت شناخته شود.»
