ریزش تنها نقش‌برجسته اشکانی استان فارس

تنها سنگ‌نگاره اشکانی موجود در استان فارس در وضعیت شکننده‌ای به‌سر می‌برد. با اینکه بارها مدیران و مسئولان میراث‌فرهنگی استان فارس و ستادی از این نقش برجسته منحصربه‌فرد بازدید کرده‌اند و وعده‌هایی نیز برای حفاظت از آن داده‌اند اما تا این لحظه‌ هیچ اقدامی برای این نقش‌برجسته اشکانی صورت نگرفته است. درحال‌حاضر این سنگ‌نگاره دچار ترک‌های ساختاری شده و از جبهه شرقی نیز شکسته و شروع به ریزش کرده است.

به گزارش روزن آنلاین، تنها نقش برجسته اشکانی واقع در ورودی شهر قیر و کارزین استان فارس در معرض نابودی کامل قرار گرفته است. این نقش دوره اشکانی روی تخته سنگ در دامنه کوه‌های مشرف به شهر قیر واقع شده که به علت سال‌ها بی‌توجهی وعدم رسیدگی به این نقش دچار آسیب‌های جدی شده است.

«علی علیزاده» از دوستداران تاریخی قیرو کارزین با اعلام این خبرگفت: نقش برجسته اشکانی در ورودی شهر قیر و کارزین، تنها نقش برجسته اشکانی در استان فارس است که درحال‌حاضر به دلیل عدم آسیب‌شناسی و استحکام بخشی، دچار آسیب‌های شدید شده است.

او گفت: این نقش در قابی به ابعداد تقریبی یک متر۲۰/۱ در ۴۰/۲ قرار گرفته که بیانگر نوع پوشش اعم از لباس و کفش و تجهیزات جنگی در دوره اشکانیان است.

آنطور که علیزاده می‌گوید: هم‌اکنون جبهه شرقی نقش برجسته دچار شکستگی شده و شروع به ریزش کرده است و به نظر می‌رسدعدم رسیدگی به این اثر ارزشمند منجر به از بین رفتن کامل این اثر در آینده نزدیک شود.

نقش برجسته اشکانی در ورودی شهر قیر و کارزین یک سرباز پارتی در حال تیراندازی را نشان می‌دهد که تیردانی با ۷ عدد تیر در پشت لباس قرار گرفته است. آنطور که دوستداران میراث‌فرهنگی این شهر تاریخی می‌گویند، این نقش‌برجسته می‌تواند بیانگر تجهیزات جنگی و نوع پوشش سربازان پارتی باشد.

پس از گفتگوی ایلنا و دریافت تازه‌ترین تصاویر نقش‌برجسته اشکانی در استان فارس، تصاویر به کارشناسان پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار و اشیاء تاریخی –فرهنگی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی ارسال شد.

«منیژه هادیان دهکردی» عضو هیات علمی و مدیر سابق پژوهشکده حفاظت و مرمت اشیای تاریخی و فرهنگی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی با بررسی تصاویر جدید از این نقش برجسته دوره اشکانی اعلام کرد: آنچه در ظاهر دیده می‌شود تاثیرات تخریب و آثار وندالیسمی است که بر این نقش‌برجسته وارد شده. این درحالی است که این سنگ‌نگاره از پهلو نیز دچار شکستگی و آسیب‌های جدی شده است.

آنطور که هادیان معتقد است، ترک‌های افقی زیاد در بخش فوقانی آن نشان از هوازدگی شدیدی همچون تنش‌های حرارتی و رطوبتی است که در این نقش‌برجسته رخ داده و منجر به لایه لایه‌شدن آن شده است بنابراین به‌نظر می‌رسد که شرایط محیطی این نقش برجسته و مکانی که در آن قرار دارد آنرا در معرض خطرات زیاد انسانی و اقلیمی قرار داده و این اثر ارزشمند را بسیار آسیب‌پذیر کرده است و بنا بر موقعیتی که سنگ‌نگاره در آن قرار دارد، ممکن است در آینده با تخریب‌های بیشتری مواجه کند.

«ملیحه مهدی‌آبادی» کارشناس ارشد مرمت آثار تاریخی در پژوهشگاه میراث‌فرهنگی نیز یکی از متخصصان پژوهشگاه میراث‌فرهنگی کشور است که از این نقش‌برجسته دیدن کرده است، نیز گفت: با توجه به اینکه این نقش‌برجسته را در سال ۸۸ دیدم و بررسی کاملی روی این اثر داشتم، می‌توانیم با بررسی مستندات و مقایسه تصاویر به آسیب‌های این اثر پی ببریم.

او تاکید کرد: درحال‌حاضر بهترین اقدام برای این اثر این است که قطعات ریخته‌شده از محل جمع‌آوری و نگهداری شود تا در طرح مرمتی مورد استفاده قرار گیرد. بنابراین در وهله نخست لازم است که یک آسیب‌شناسی روی این سنگ‌نگاره صورت بگیرد چراکه این نقش‌برجسته در نزدیکی یک جاده قرار داشت تا متوجه شویم دلیل این تخریب چیست.

این کارشناس ارشد مرمت تاریخی گفت: در حال‌حاضر اقدامی که باید به‌سرعت انجام شود این است که قطعات ریخته‌شده از اثر دور نشود تا در اقدامات مرمتی بعدی سرجای خود قرار گیرد و اقدام بعدی این است که به علت آسیب‌شناسی اثر بپردازیم تا بتوانیم بر اساس نوع آسیب به راه‌حل حفاظتی مناسب دست پیدا کنیم.

آنطور که مهدی‌آبادی تاکید می‌کند این نقش برجسته یک بلوک سنگی با وزن بسیار است و امکان انتقال بعید به نظر می‌رسد از همین رو بهتر است حفاظت و مرمت آن در جایی که قرار دارد به‌سرعت انجام گیرد.

منبع: ایلنا